:''Erthygl am y term economaidd yw hon. Am y gêm fwrdd gweler [[Monopoly]].''
Yn [[economeg]], term sy'n disgrifio [[diwydiant]] neu [[sector economaidd]] arall lle mae'r rheolaeth yn nwylo un [[cwmni]]cyflenwr gan mai'r cwmnicyflenwr hwnnw yw'r unig un sy'n [[cyflenwad|cyflenwi]]'r [[marchnad|farchnad]] yw '''monopoli'''. Mewn damcaniaeth, mae hynny yn golygu rheolaeth lwyr neu "fonopoli cyflawn" ond yn ymarferol mae'r rhan fwyaf o fonopolïau heddiw yn "lled-fonopolïau", gyda chyflenwr yn dominyddu'r farchnad ''bron'' yn llwyr ond gyda lle i ambell gwmni bychan hefyd (e.e. cwmni bws fel [[Arriva Cymru]] mewn cystadleuaeth a nifer fechan o gwmnïau lleol llai).
Gall y monopolïydd gael [[pris]] uchel am ei [[cynnyrch|gynnyrch]] trwy gyfyngu'r cyflenwad ar y farchnad fel bod y cyflenwad o [[nwydd]]au yn llai na'r [[gofyniadgalwad|alwad]] amdano. Ond am fod hynny'n milwro yn erbyn budd y [[cwsmer]], mae'rond yn y rhan fwyaf o [[economi|economïau]] modern mae'r [[gwladwriaeth|wladwriaeth]] yn cyfyngu ar fonopolïau preifat trwy ddeddfwriaeth. Eithriad i'r drefn honno yw monopolïau gwladol, e.e. yn achos diwydiannau a [[gwasanaeth]]au [[gwladoli]]edig, fel [[Glo Prydain]] a [[British Rail]] ar un adeg.
