[[Bardd]] [[metaffiseg]]ol yn yr iaith Saesneg oedd '''Henry Vaughan''' ([[17 Ebrill]] [[1622]] (?) - [[28 Ebrill]](?) [[1695]]).
Ganed ef a'i efaill, yr athronydd [[Thomas Vaughan]], yn nhreflan Trenewydd, [[Trenewydd|NhrenewyddSgethrog]], [[Sir Frycheiniog]] yn 1621/1622. Bu'n fyfyriwr yng [[Coleg Yr Iesu, Rhydychen|Ngholeg Yr Iesu, Rhydychen]], er na raddiodd yno, a bu'n astudio'r gyfraith am gyfnod yn [[Llundain]] cyn cael ei alw adref ar ddechrau [[Rhyfeloedd Cartref Lloegr]]. Roedd yn cefnogi'r blaid frenhinol yn ystod y Rhyfelau Cartref. Cafodd droedigaeth grefyddol tua'r flwyddyn [[1650]] o dan ddylanwad [[George Herbert]]. Bu'n darllen llyfrau defosiynol a gweithiau ar [[athroniaeth]] gudd a [[Cyfriniaeth|chyfrin]]. Dechreuodd weithio fel meddyg. Ysgrifennodd [[Katherine Philips]] gerdd iddo. Bu farw yn [[1695]] ac fe'i gladdwyd yn [[Llansantffraed (Aberhonddu)|Llansantffraed]], Sir Frycheiniog.
