Valentinian I: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dyddiadau
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau)
B →‎top: Rhedeg AWB i glirio gwallau using AWB
Llinell 3:
'''Flavius Valentinianus''' ([[321]] – [[17 Tachwedd]] [[375]]), mwy adnabyddus fel '''Valentinian I''', oedd [[Rhestr Ymerodron Rhufeinig|ymerawdwr Rhufain]] yn y gorllwein o [[364]] hyd 375.
 
Ganed Valentinian yn Cibalis yn nhalaith [[Pannonia]]. Ymunodd a’r fyddin a daeth yn swyddog yn y gard, gan godi i safle uchel yn ystod teyrnasid [[Julian]] a [[Jovian]] trwy ei ddewrder a’i allu milwrol. Cyhoeddwyd ef yn ymerawdwr gan y fyddin wedi marw Jovian. Yr oeddRoedd yn 44 oed pan ddaeth yn ymerawdwr ar [[28 Chwefror]] 364. Yn fuan wedyn penododd ei frawd [[Valens]] fel cyd-ymerawdwr.
 
Daeth y ddau frawd i gytundeb yn Naissus (Nissa) i rannu’r ymerodraeth rhyngddynt, gyda Valentinian yn cymeryd [[Yr Eidal|Italia]], [[Iliria]], [[Spaen|Hispania]], [[Gâl|Gal]], [[Prydain]] ac [[Africa (talaith Rufeinig)|Africa]].
Llinell 9:
Yn ystod teyrnasiad Valentinian bu rhyfeloedd yn Affrica, ar ffin [[Afon Rhein]] ac ym Mhrydain. Daeth y Rhufeiniaid i wrthdrawiad a phobloedd nad oedd son amdanynt cynt, y [[Bwrgwndiaid]], y [[Sajones]] a’r [[Alamanes]].. Bu hefyd ymgais gan [[Procopius]], perthynas i Julian, i’w sefydlu ei hun fel ymerawdwr, ond llwyddodd Valens i’w orchfygu yn [[366]]. Roedd rhaid i’r ymerawdwr warchod y ffiniau yn barhaus, a bu’n defnyddio [[Milan]] fel canolfan, ac yn ddiweddarach [[Paris]] a [[Rheims]]. Llwyddodd i orchfygu’r llwythi [[Germaniaid|Almaenaidd]] a’u gyrru o ochr orllewinol Afon Rhein. Ymosodasant ar draws y Rhein eto a chipio Moguntiacum ([[Maguntia]]), ond gallodd Valentinian eu gorchfygu yn Solicinium.
 
Yr oeddRoedd hefyd yn gorfod delio ag ymosodiadau gan y [[Sacsoniaid]], y [[Pictiaid]] a’r [[Sgotiaid]] ar dalaith Prydain. Yn [[368]] gyrrodd [[Theodosius I|Theodosius]] i ddelio a’r perygl.
 
Yn [[374]] croesodd llwyth y [[Quados]] dros [[Afon Donaw]] a meddiannu rhan o Pannonia. Yn Ebrill y flwyddyn wedyn cyrhaeddodd yr ymerawdwr i’r ardal gyda byddin niferus. Bu cyfarfod rhyngddo ef a dirprwyon y Quados yn Brigetio, ond aeth yn helynt a tharawyd yr ymerawdwr are i ben. Bu farw o’r anaf ar 17 Tachwedd.