Magna Carta: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Thaf (sgwrs | cyfraniadau)
Tudalen newydd: bawd|dde|200px|Magna Carta Siarter cyfreithiol Saesneg a gyhoeddwyd am y tro cyntaf yn 1215 yn Lladin yw'r '''Magna Carta''' (...
 
Thaf (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Magna Carta.jpg|bawd|dde|200px|Magna Carta]]
 
[[Siarter]] cyfreithiol [[Teyrnas lloegrLloegr|Saesneg]] a gyhoeddwyd am y tro cyntaf yn 1215 yn [[Lladin]] yw'r '''Magna Carta''' (Lladin: '''Siarter Mawr''', neu yn lythrennol "''Papur Mawr''"), a elwyd hefyd yn '''Magna Carta Libertatum''' ('''Siarter Mawr Rhyddfreiniau''').
 
Roedd y Magna Carta ymofyn i [[John, Breninbrenin Lloegr]] i ddatgan hawliau penodol (hawliau ei [[barwn|farwniaid]] yn bennaf), i barchu rhai [[trefn cyfreithiol|trefnau cyfreithiol]], a derbyn nad oedd ei [[ewyllys (athroniaeth)|ewyllys]] yn gallu cael ei [[rheol cyfraith|rwymo gan y gyfraith]]. Roedd yn amddiffyn rhai o hawliau deiliaid y brenin yn benodol, heb ots a oeddent yn rydd neu'n llyffethair — yn fwyaf nodweddiadol, roedd [[gwrit]] y [[habeas corpus]], a oedd yn caniatáu apêl yn erbyn carchariad anghyfreithlon.
 
Gellir dadalau mai'r Magna Carta oedd y dylanwad cynnar mwyaf nodweddiadol ar hanes y broses helaeth a arweiniodd at reol [[cyfraith cyfansoddiadol]] heddiw yn y rhannau hynnu o'r byd lle siaredir Saesneg. Fe gafodd y Magna Carta ddylanwad ar ddatblygiad [[cyfraith gyffredin]] a nifer o ddogfenni cyfansoddiadol, gan gynys [[Cyfansoddiad yr Unol Daleithiau]]. Anewyddwyd nifer o'r cymalau yn yr [[Oesoedd Canol]], a parhaodd i gael ei adnewyddu hyd yr 18fed ganrif. Erbyn ail hanner yr 19fed ganrif, roedd y rhanfwyaf o'r cymalau yn eu ffurf gwreiddiol wedi cael eu diddymu o [[Cyfraith lloegr|Gyfraith lloegr]].
 
Y Magna Carta oedd y ddogfen cyntaf i gael ei orfodi ar frenin Saesneg gan ei ddeiliaid (y barwniaid) mewn ymdrech i gyfyngu ei bŵerau mewn cyfraith, ac i amddiffyn eu breintiau. Roedd [[Siarter Rhyddid]] 1100 yn rhagflaenydd i'r Magna Carta, ynddi ddatganodd [[Harri I, Breninbrenin Lloegr]] yn wirfoddol, fod ei bŵerau o dan reolaeth y gyfraith.
 
===Barwniaid===