* <blockquote>Yn ôl y hanes yr oedd Dwynwen mewn cariad a Maelon, mab pennaeth llwyth arall. Ceisiodd Maelon cymeryd mantais rhywiol o'i chariad ond gwrthododd Dwynwen. Gwylltiod Maelon a'i threisio hi "gan dwyn malais arni yng gwŷdd y byd" <ref name=":0" /> Collodd Maelon pob diddordeb ynddi wedyn ("yn troi fel dalp o iâ). Yn ei trallod dihangodd hi i'r goedwig lle y gweddïodd ar i Dduw ei rhyddhau o'i chariad at Maelon. Gweddiodd yn daer nes blino yn llwyr a syrthio i cysgu. Breuddwydiodd ei fod wedi yfed diod oedd yn ei iachàu hi ond fod Maelon wedi yfed o'r un diod a'r diod wedi ei droi yn dalp o iâ. Gwnaeth Dwynwen tri cais mewn gweddi. Yn gyntaf, gofynnodd am i Maelon gael ei ddadmer. Yn ail gofynnodd i Dduw ateb ei gweddîau dros gariadon fel y buasent, naill yn cael dedwyddwch parhol os oeddent yn caru yn gywir o'r galon, neu yn cael eu iachau o'u nwyd a'u traserch. Yn drydydd gofynnodd am beidio â dymuno priodi byth. Ar ôl i'w dymuniadau cael eu gwireddu, daeth Dwynwen yn nawddsant cariadon.<ref>Spencer, R, 1990, Saints of Wales and the West Country, Llannerch</ref></blockquote>
