Eingl-Sacsoniaid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Alan012 (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
manion
Llinell 1:
[[Delwedd:Britain_peoples_circa_600.png|200px|bawd|Map o dde Prydain c. 600 sy'n dangos y terynasoedd Eingl-Sacsoniaid cynnar a thiriogaeth y Brythoniaid]]
'''Eingl-Sacsoniaid''' yw'r term a ddefnyddir i gyfeirio at y goresgynwyrgrwpiau o bobloedd [[Germaniaid|Germanaidd]] a ymsefydlodd yn ne a dwyrain [[Prydain]] o'r [[5ed ganrif]] ymlaen gan raddol ddisodli'r [[Brythoniaid]] (pobloedd [[Celtaidd]]) brodorol. Fel enw mae'n gymharol diweddar ac, fel y gair '[[Celtiaid]]', doedd o ddim yn cael ei ddefnyddio gan y pobloedd hynny eu hunain.
 
Roedd yr Eingl-Sacsoniaid yn perthyn i sawl [[llwyth]], yn cynnwys y [[Sacsoniaid]], yr [[Eingl]] a'r [[Iwtiaid]] neu Iwys. Ar y dechrau ffurfiasent nifer o fân deyrnasoedd annibynnol ar dir a enillwyd oddi wrth y llwythauteyrnasoedd Celtaidd brodorol. Y pennaf o'r teyrnasoedd hyn oedd [[Deira]] neu 'Deifr' ([[Northumbria]]), [[Mercia]] a [[Wessex]]. Mae hanes cynnar yr Eingl-Sacsoniaid yn frith â brwydrau ac ymgyrchoedd yn erbyn [[Yr Hen Ogledd|Gwŷr y Gogledd]] a'r [[Cymry]], ond yn ogystal roeddent yn ymladd â'i gilydd am rym. Teyrnas Wessex a lwyddodd i osod seiliau teyrnas [[Lloegr]] ar ôl torri grym Mercia yn 825 a chydnabyddir y brenin [[Alffred Fawr]] fel brenin cyntaf Lloegr unedig.
 
Rheolai'r brenhinoedd gyda chymorth y ''[[witan]]'' (cyngor o uchelwyr) a llysoedd lleol.