Pierre Abélard: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
BDim crynodeb golygu
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Image:Abelard and Heloise.jpeg|250px|bawd|Abélard a Héloïse, darlun canoloesol]]
[[Athroniaeth|Athronydd]] [[Sgolastigiaeth|sgolastig]] ac, awdur yn yr iaith [[Lladin|Ladin]] a chyfansoddwr o [[Llydaw|Lydaw]] oedd '''Pierre Abélard''' ([[1079]] – [[21 Ebrill]], [[1142]]. Daeth yn enwog ledled Ewrop yn yr [[Oesoedd Canol]] fel un o sefydlwyr [[diwinyddiaeth]] [[sgolastigiaeth]] ac oherwydd ei gariad at [[Héloïse]].
 
Ganed Abélard ger [[Nantes]] yn 1079. Astudiodd dan yr athronydd [[Enwoliaeth|Enwoliaethol]] [[Roscellinus]] ac wedyn aeth i astudio ym [[Paris|Mharis]] dan [[Guillaume de Champeaux]]. Gwrthododd athroniaeth [[realaeth]] ei athro mewn cyfres o ddadleuon a enillodd fri iddo fel athronydd. Cafodd ei apwyntio yn athro a thrôdd at astudio diwinyddiaeth ; oherwydd ei ynglyniad wrth dulliau [[rhesymeg]]ol cafodd ei gyhuddo o hyrwyddo [[heresi]].
Llinell 6:
Syrthiodd Abélard mewn cariad â [[lleian]] ifanc o'r enw Héloïse (1101 - 1164), nith Fulbert, un o [[canon|ganoniaid]] [[Notre-Dame de Paris]]. Dysgai Abélard y ferch ifanc yn nhŷ Fulbert. Cawsant blentyn a phriodasant yn ddirgel. Ond pan ddaeth y carwriaeth anghyfreithlon i'r golwg dialodd Fulbert ar Abélard trwy logi band o droseddwyr i'w ddal a thorri ei geilliau. Erlidwyd Abélard gan yr awdurdodau eglwysig hefyd a bu rhaid iddo ffoi am loches o fynachlog i fynachlog, yn cynnwys Abaty Sant Gildas yn Llydaw (1128-1134). Roedd Sant [[Bernard]] yn arbennig o feirniadol o'i waith ac yn ei gyhuddo o fod yn heretig. Treuliodd ddau gyfnod yn y carchar a gorffenodd ei ddyddiau yn [[Abaty Cluny]], lle cafodd nawdd ac amddiffyn gan yr abad caredig.
 
Fel llenor, mae Abélard yn enwog am y gyfres o lythyrau rhyngddo â Hélöise, a apwyntiwyd ganddo yn abades [[lleindylleiandy]] [[Paraclete]], a sefydlwyd ganddo ei hun.
 
== Gwaith ==
* ''Theologia'' (yn y llyfr hwn, Abelard yw'r cyntaf i ddefnyddio'r gair ''theologia'' ([[diwinyddiaeth]])
* ''Dialectica''
* ''[[Historia Calamitatum]]'' ('Hanes y Anffodau')
* ''Six planctus'' (cerddoriaeth)
* ''Ymddiddan rhwng athronydd, Iddew a Christion'' ([[1142]])
 
=== Diwinyddiaeth ===
* ''Theologia Summi Boni''
* ''Theologia Christiana''
* ''Theologia Scholarium''
* ''[[Sic Et Non]]''
* ''Ethica sive Scito te ipsum''
* ''Dialogus inter Philosophum, Christianum et Iudaeum''
* ''Soliloqium''
* ''Commentaria In Epistolam Pauli ad Romanos''
* ''Problemata Heloissae''
* ''Apologia Ne juxta Boethianum''
* ''Confessio fidei Universis''
* ''Confessio fidei ad Heloisam''
* ''Sermones - Epistola introductoria Abaelardi''
* ''Expositio Orationis Dominicae''
* ''Expositio Symboli Apostolorum''
* ''Expositio Symboli Athanasii''
* ''Expositio in Hexaemeron''
 
=== Athroniaeth ===
* ''Dialectica''
* ''De intellectibus''
* ''Glossae super Topica''
* ''Introductiones parvulorum''
* ''Logica Ingredientibus''
* ''Logica Nostrorum Petitioni''
* ''De generibus et speciebus''
* ''Sententie secundum Magistrum Petrum''
 
 
[[Categori:Athronwyr]]
[[Categori:Cyfansoddwyr]]
[[Categori:Llydawyr]]
[[Categori:Llenorion Lladin]]