|
[[Delwedd:Beaumaris aerial.jpg|bawd|290px|Castell Biwmares]]
Roedd '''Syr Rowland Filfel''' (neu '''''Roland de Velville'''''; hefyd ''Vielleville'', ''Veleville'', neu ''Vieilleville'') ([[1474]] -– [[25 Mehefin]] [[1535]])<ref name=PBDnRP2008A>See Peter Beauclerk-Dewar & Roger Powell, "King Henry VII (1457-15091457–1509):Roland de Velville (1474-15351474–1535)", in ''Royal Bastards: Illegitimate Children of the British Royal Family'' (Gloucestershire, U.K.: The History Press, 2008), e-lyfr, tud. 177-186177–186, ISBN 0752473166.</ref> efallai yn fab anghyfreithlon i [[Harri VII, brenin Lloegr]] a Llydawes na wyddys bellach mo'i henw.<ref name=Weir1999>Alison Weir, Britain's Royal Families: The Complete Genealogy (London, U.K.: The Bodley Head, 1999), tud. 152.</ref>. Roedd Harri tua 14 oed pan gafodd Rowland ei genhedlu. Wedi marwolaeth Rowland Filfel, canodd y bardd [[Dafydd Alaw]] farwnad iddo gan ddweud ei fod o "linach brenhinol", a gwyddwn fod ei gyfoeswyr yn credu mai [[Harri Tudur]] oedd ei dad yr adeg honno.
Mae'n debygol iddo gyd-deithio gyda Harri mewn llong o Lydaw i [[Penfro|Benfro]] pan gychwynodd ar ei daith drwy Gymru i [[Brwydr Bosworth|Frwydr MaesBosworth]].<ref name=PBDnRP2008B>See Beauclerk-Dewar & Powell, tud. 177-186177–186, citing Prof SB Chrimes, Cardiff University, and WRB Robinson, writing separately in the ''Welsh Historical Review'', and Prof RA Griffiths and RS Thomas, University College, Swansea, in "The Making of the Tudor Dynasty" (ISBN 0750937769).</ref> Dychwelodd i Lydaw, fel rhan o daith gan lu bychan o filwyr yn 1489, lle nodir ei enw fel 'Roland de Bella Vill'.
Er nad oedd ganddo safle /swydd swyddogol, roedd yn ŵr llys poblogaidd ac yn "cael ei ffafrio gan y brenin, gan gymryd rhan mewn [[ymwan]]iadau a [[hela]], gyda Harrir'rHarri VII".<ref name=PBDnRP2008A/> Cafodd ei hyfforddi'n filwr yn Llydaw yn 1489 ac o bosib yn Ffrainc hefyd yn 1492. Dyrchafwyd ef yn farchog wedi [[Brwydr Blackheath]] yn 1497 a derbyniodd lawer o ffafrau gan y brenin drwy gydol ei oes.<ref name=PBDnRP2008A/><ref>The British Monarchy (The official website of), 2014, "Accession", see [https://www.royal.gov.uk/RoyalEventsandCeremonies/Accession/Accession.aspx], adalwyd 22 Mehefin 2014.</ref>
Rowland oedd tad Jane Velville, mam [[Catrin o Ferain]]. Claddwyd ef yng Nghapel y Forwyn Fair ym Miwmares.<ref name=PBDnRP2008A/>
==Ynys Môn==
Yn ôl yr haneswyr Beauclerk-Dewar a Powell dengys y dystiolaeth hanesyddol i Filfel fod yn bresennol mewn llawer o ymwaniadau swyddogol megis priodasau uchelwyr, ymweliadau brenhinoedd tramor, rhwng 1494-15071494–1507. Ym Mai 1509 roedd yn brennol yn angladd Harri'r VII, fel Marchog o'r Gosgordd Brenhinol ac yna bu'n rhan o ddathliadau dyrchafu [[Harri VIII, brenin Lloegr|Harri VIII]] i orsedd Lloegr. Ychydig wedyn, yn 1509, fe'i hapwyntiwyd yn Gwnstabl a Chapten [[Castell Biwmares]], Ynys Môn, swydd y daliodd tan iddo farw ym Mehefin 1535.<ref name=PBDnRP2008A/><ref name=Weir1999/>
==Priodi a phlant==
|
