D. Ben Rees

Mae David Benjamin Rees (a anwyd yn Llanddewi Brefi), sy'n cael ei adnabod yn eang fel "Dr D. Ben Rees", yn gyhoeddwr Cymraeg a Saesneg, yn awdur, yn ddarlithydd ac yn weinidog gydag Eglwys Bresbyteraidd Cymru ers 1962 ac yn arweinydd y gymuned Gymraeg yn Lerpwl . Mae'n arwain un o bump capel Cymraeg sy'n dal i fodoli yn Lerpwl. Sefydlwyd ei dŷ cyhoeddi bychan, Modern Welsh Publications Ltd, yn 1963 ac o 1963 i 1968 fe weithredodd o Abercynon yng Nghwm Cynon De Cymru. Ers 1968 mae wedi gweithredu o Allerton, Lerpwl a hwn yw'r unig dŷ cyhoeddi Cymraeg sy'n dal i weithredu yn ninas Lerpwl.

Gwaith Llenyddol

Mewn cyfnod o ddeugain mlynedd fel ysgrifennwr, mae'r Dr. D. Ben  Rees wedi gweithio'n bennaf mewn pedwar maes:

Heddwch a heddychiaeth

Cyhoeddwyd y bywgraffiad Mahatma Gandhi: Pensaer yr India (Mahatma Gandhi: The Architect of India) ym 1970. Mewn adolygiad yn y cylchgrawn misol, Barn, roedd y Parchedig Alwyn Roberts yn canmol y teitl am ddod â chyfraniad Gandhi i genhedlaeth newydd o ddarllenwyr. Y gyfrol hon oedd ysbrydoliaeth cyfres o dri llyfr ar heddychwyr Cymreig. Roedd pob cyfrol yn cynnwys portread o fentrau heddwch gweithwyr heddychlon adnabyddus gan academyddion ac awduron dan y teitlau Herio'r Byd (1980), Dal i Herio'r Byd (1983) a Dal Ati i Herio'r Byd (1988) , pob un wedi'i olygu gan D. Ben Rees.

GWEITHIAU

Arolwg 1965 (Editor) (1965); Llyfr Gwasanaeth (Ieuenctid) (Editor) (1967); Gwaith yr Eglwys (1967); Mahatma Gandi : Pensaer yr India (1969); Arolwg 1970 (Editor) (1970); Arolwg (Editor) (1971); Pymtheg o Wyr Llen yr Ugeinfed Ganrif (1972); Dyrnaid o Awduron Cyfoes (Editor) (1974); Enwogion Pedair Canrif (1400-1800) (1975); Gweddiau'r Cristion (1976); Cymry Adnabyddus 1951-1972 (1978); Gweddiau'r Cristion (1978); Pregethwr y Bobl: Bywyd a Gwaith Dr Owen Thomas (1979); Wales and its Culture (1980); Herio'r Byd (Editor) (1980); Cerddi eisteddfodol y diweddar Gwilym Jones (Editor) (1981); Preparation for Crisis (1981); Cyfaredd Capel Bethesda, Cemaes, Mon (1878-1981) (Editor) (1981); Haneswyr yr Hen Gorff (1981); Dal I Herio'r Byd (Editor) (1983); Gweddiau'r Cristion (1983); Oriel o Heddychwyr Mawr y Byd (1983); Pwy yw Pwy yng Nghymru - Who's Who in Wales, Volume 3 (1983); The Liverpool Welsh and their Religion: two centuries of Welsh Calvinistic Methodism/Cymry Lerpwl a'u crefydd: dwy ganrif o Fethodistiaeth Galfinaidd Gymreig - R. Merfyn Jones and D. Ben Rees (Edited by D. Ben Rees) (1984); Hanes Plwyf Llanddewi Brefi (1984); Gwasanaethau'r Cristion (1987); Deuddeg Diwygiwr Protestannaidd (Editor) (1988); Dal Ati I Herio'r Byd (Editor) (1989); May we wish you a goodnight in Hospital / Gordon A. Catherall and D. Ben Rees (1990); A Liverpool Welsh Preacher: Dr. Owen Thomas (1990); Prayers for Peace (1992); Dathlu Grawnsypiau Canaan a detholiad (1995); Graces for all occasions (1995); Cymry Lerpwl a'r Cyffiniau Cyfrol 1 (1997); The Welsh of Merseyside, Volume 1 (1997); Local and Parliamentary Politics of Liverpool from 1800 to 1911 (1999); The Hague Declaration on Peace and Justice in the Twenty First Century, Bilingual (Editor) (2000); Cymry Lerpwl a'r Cyffiniau yn yr Ugeinfed Ganrif, Cyfrol 2 (2001); The Welsh of Merseyside in the Twentieth Century, Volume 2 (2001); Vehicles of Grace and Hope (2002); Ffydd a Gwreiddiau John Saunders Lewis (Editor) (2002); The Polymath: Reverend William Rees ('Gwilym Hiraethog' 1802-1883 of Liverpool) (2002); Gweddiau am Gymru a'r Byd / Prayers for Wales and the World (2002); Y Polymathiad o Gymro, Parchedig William Rees, Lerpwl (Gwilym Hiraethog 1802-1883) (2002); Cwmni Deg Dawnus (2003); The Call and Contribution of Dr Robert Arthur Hughes OBE, FRCA (1910-1996) and some of his predecessors in north East India Vol 1 (Editor) (2004); Mr Evan Roberts Y Diwygiwr yn Sir Fon 1905 / Mr Evan Roberts, The revivalist in Anglesey (2005); Alffa ac Omega: tystiolaeth y Presbyteriaid Cymraeg yn Laird Street, Penbedw (1906-2006), a bilingual volume (2006); The Life and work of Henry Richard (2007); Alun Owen: A Liverpool Welsh playwright (Editor) (2008); Codi Stem a Hwyl yn Lerpwl (2008); Labour of Love in Liverpool (2008); Arloeswyr Methodistiaeth Galfinaidd yn Mon (2006); The Pioneers of Methodism in Anglesey (2006); John Elias a'i Gyd Fethodistiaid Calfinaidd (1791-1841) (2007); John Elias and the Calvinistic Methodists (1791-1841) (2007); Oes Aur Crefydd ym Mon 1841-1885 / A golden Age of Religion in Anglesey 1841-1885 (2008); Dr John Williams, Brynsiencyn a'i Ddoniau (1853-1921) / Dr John Williams, Brynsiencyn and his Talents (1853-1921) (2009); John Calvin a'i Ddisgyblion Calfinaidd Cymraeg / John Calvin and his Welsh Disciples (2009); The sage of a revival: early Welsh Pentecostal Methodism (2010); Y Gwron o Genefa (2012); A portrait of Battling Bessie (2011); Cysegr Sancteiddiolaf Capel Westminster Road, Ellesmere Port (1907-2007) / The Welsh missionary witness in Ellesmere Port (1907-2007) (2012); Di-Ben-Draw: Hunangofiant (2015); Dilyn Ffordd Tangnefedd: Canmlwyddiant Cymdeithas y Cymod 1914-2014) (Editor) (2015); Cofiant James Griffiths: Arwr Glew y Werin (2015); Y Cenhadwr Cyntaf o Blith Cymry Lerpwl: Josiah Hughes (1804-1840) / Josiah Hughes (1804-1840): The Reluctant Welsh Calvinistic Methodist Missionary of Malacca (2016); The Healer of Shillong: Reverend Dr Hugh Gordon Roberts and the Welsh Mission Hospital (2016); Cofiant Cledwyn Hughes: Un o Wyr mawr Mon a Chymru (2017); Canmlwyddiant y Gadair Ddu, Gwyl Hedd Wyn / Black Chair Centenary (2017); An Unlimited Life: An Autobiography (2018).

Diwylliant Cymreig

Mae'r awdur wedi ysgrifennu nifer o lyfrau yn Saesneg ac yn Gymraeg ar ysgrifenwyr.

1) Mae Wales: Culture Heritage (1982) yn gyflwyniad poblogaidd i'r wasg Gymreig a'r traddodiad eisteddfodol, ac mae'n ceisio diffinio cynnwys diwylliant Cymru.

2) Samuel Roberts (1987), cofiant o'r awdur Fictoriaidd Samuel Roberts o Lanbrynmair. Cyhoeddwyd y llyfr yn Saesneg gan Wasg Prifysgol Cymru fel rhan o gyfres Ysgrifenwyr Cymru, dan olygyddiaeth Dr Meic Stephens a Dr R. Brinley Jones.

3) 12 o gyfrolau pellach rhwng 1975 a 2006, sy'n mynd i'r afael ag Anghydffurfiaeth Cymru, Astudiaethau Fictorianaidd a hanes cymuned Gymraeg Lerpwl. - Mae D. Ben Rees yn cael ei gydnabod fel yr awdurdod blaenllaw ar Hanes Cymru Lerpwl ers 1984 pan wnaeth ef a'r Athro R.Merfyn Jones gyd-ysgrifennu The Liverpool Welsh and their Religion. Roedd ei lyfr diweddaraf yn seiliedig ar gymuned Gymraeg Ellesmere Port (2012).

Diwinyddiaeth

Mae Dr. D Ben Rees wedi dod yn ysgolhaig cydnabyddedig ar John Calvin (1509-1564) ac o Galfiniaethiaeth ers cyhoeddi pedwar llyfr, tri yn yr Iaith Gymraeg, ar John Calvin a'i Ddisygblion Cymreig yn ystod y cyfnod 2008 a 2012. Cyflwynodd y Ddarlith Davies ar John Calvin a'r Cyfundeb yng Nghynulliad Cyffredinol ei enwad yn Llanbedr Pont Steffan yn 2008. Cyhoeddwyd y ddarlith bellach fel Y Gwron o Genefa: John Calfin a'i ddylanwad (Caernarfon, 2012).