Gwynllŵg (cantref): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
Dim crynodeb golygu
Llinell 14:
Canolfannau eglwysig pwysicaf Gwynllŵg yn yr [[Oesoedd Canol]] oedd eglwys [[Gwynllyw]] a [[Basaleg]], mam-eglwys yr ardal a pherchennog rhan helaeth o'r tir rhwng afon Rhymni ac [[afon Ebwy]].
 
Mae hanes cynnar Gwynllŵg yn dywyll ond ceir sawl chwedl a thraddodiad amdani.
Mae hanes cynnar Gwynllŵg yn dywyll. Yn fuan ar ôl y flwyddyn [[1090]], daeth yn rhan o dir y Normaniad [[Robert fitz Hamo]], fel Arglwydd Morgannwg. Daeth iseldir y cantref yn ardal drwm dan ddylanwad Normanaidd, ond arosodd yr ucheldir, yn arbennig arglwyddiaeth [[Machen]], yn Gymreig iawn dan arglwyddi Cymreig lleol. O [[1347]] ymlaen bu'n un o diroedd y teulu Stafford. Pan ddienyddwyd [[Edward Stafford, Dug Buckingham]], yn [[1521]] meddianwyd Gwynllŵg gan Goron Loegr.
 
==Arglwyddiaeth Normanaidd==
Mae hanes cynnar Gwynllŵg yn dywyll. Yn fuan ar ôl y flwyddyn [[1090]], daeth yn rhan o dir y Normaniad [[Robert fitz Hamo]], fel Arglwydd Morgannwg. Daethpwyd i'w galw yn ''Strigoil'' neu "Arglwyddiaeth Cas-gwent". Daeth iseldir y cantref yn ardal drwm dan ddylanwad Normanaidd, ond arosodd yr ucheldir, yn arbennig arglwyddiaeth [[Machen]], yn Gymreig iawn dan arglwyddi Cymreig lleol. O [[1347]] ymlaen bu'n un o diroedd y teulu Stafford. Pan ddienyddwyd [[Edward Stafford, Dug Buckingham]], yn [[1521]] meddianwyd Gwynllŵg gan Goron Loegr ac yn 1542 daeth yn rhan o'r [[Sir Fynwy]] newydd.
 
==Cyfeiriadau==
Llinell 20 ⟶ 23:
*J. E. Lloyd, ''A history of Wales from the earliest times to the Edwardian conquest'' (Longmans, 3ydd arg., 1937)
 
[[Categori:Arglwyddiaethau'r Mers]]
 
[[Categori:Cantrefi Cymru]]
[[Categori:Teyrnas Morgannwg]]
[[Categori:Sir Fynwy]]
 
[[en:Gwynllwg]]