Wicipedia

Ynysoedd y Falklands: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Cabangwyn (sgwrs | cyfraniadau)
11 golygiad
Ychwanegu gwybodaeth
addasu
Tagiau: Golygiad cod 2017
Llinell 52:
}}
 
Tiriogaeth sydd ym mherchnogaeth [[y Deyrnas Unedig]] yw '''Ynysoedd y Falklands''' neu '''Ynysoedd Malvinas''' ({{iaith-en|Falkland Islands}}, {{iaith-es|Islas Malvinas}}). Mae'r ynysoedd wedi eu lleoli yn [[hemisffer y de]] yng [[Cefnfor yr Iwerydd|Nghefnfor yr Iwerydd]], yn agos at [[yr Ariannin]]. Ymosododd byddin yr Ariannin ar yr ynysoedd ym 1982, a brwydrodd y Deyrnas Unedig i'w hadennill yn [[Rhyfel y Falklands]].mpla Mae dwy brif ynys, Dwyrain Falkland a Gorllewin Falkland, a 776 o ynysoedd llai.
 
== Enw ==
Daw enw Ynysoedd y Falklands o [[Swnt Falkland]], y sianel rhwng y ddwy brif ynys, a gafodd ei enwi ar ôl [[Anthony Cary, 5ed Is-iarll Falkland]] gan y Capten [[John Strong (morwr)|John Strong]] a laniodd ar yr ynysoedd ym 1690. Daw'r enw ''Malvinas'' o'r enw Ffrangeg ''Iles malouines'', oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o [[Sant-Maloù]] yn [[Llydaw]]. Enwir y ddinas honno, yn ei thro, am Sant [[Malo]] o [[Llancarfan|Lancarfan]], [[Bro Morgannwg]].
 
== Hanes ==
Mae'r enw ''Malvinas'' yn dod o'r enw Ffrangeg ''Iles malouines'', oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o [[Sant-Maloù]] yn [[Llydaw]].
Darganfuwyd yr ynysoedd gan y Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw ‘[[YnysoeddFalkland y Falklands|Falkland]]’iddynt, (ar ôl trysorydd y Llynges ar y pryd) i’r ynysoedd. Mae dwy brif ynys, East Falkland a West Falkland a 776 o ynysoedd llai (Wiki). Ym 1764, sefydlodd [[Ffrainc]] wladfa ar EastDdwyrain Falkland ac enwi’r ynysoedd ''Les Iles Malouines - sef ‘Ynysoedd Malo’ !''. Ym 1765, sefydlodd Prydain gaer ar SaundersYnys IslandSaunders yn y gogledd orllewin. Ym 1766, trosglwyddodd Ffrainc ''Les Iles Malouines'' i Sbaen ac addaswyd yr enw yn Sbaeneg i ''Las Islas [[Malvinas]]''. Ym 1774, rhoddodd y Saeson y gorau i SaundersYnys IslandSaunders. Ym 1816, hawliwyd ''Las Malvinas'' gan y wladwriaeth newydd o[[yr ArgentinaAriannin]] a sefydlwyd presenoldeb milwrol yno rhwng 1820 ac 1833. Ym 1833, taflwyd yr Archentwyr allan ac ailfeddiannwyd They Falklands gan Brydain. Mae’r ynysoedd wedi aros yn Brydeinig hyd heddiw.  I gadarnhau hawl Prydain i’r Falklands, cafodd nifer o bobl o Brydain eu perswadio i ymgartrefu ar yr ynysoedd. Mae poblogaeth yr ynysoedd heddiw (ac eithrio milwyr) tua 2,931 (2016).▼
 
== '''Sant Malo''' ==
Ganwyd '''Malo''' (tua 525 - tua 621) yn [[Llancarfan]], [[Bro Morgannwg]]. Roedd e’n fab i Caradog ab Ynyr Gwent a Derwela ac yn gefnder i Samson. Cafodd e ei addysg yn [[Llanilltud Fawr]] a daeth e’n esgob yn Llancarfan. Rhwng 547 a 550 trawyd Prydain gan y ‘Pla Melyn’. Mae natur y Pla Melyn yn aneglur - efallai pla biwbonig, neu newid tymor byr yn yr hinsawdd – e.e. ôl-effeithiau asteroid neu [[Krakatoa]]. Aeth Malo â nifer o fynaich i Lydaw i osgoi’r pla, a sefydlon nhw wladfa Gristnogol yno a ddatblygodd yn dref dros y canrifoedd, hynny yw San Malo heddiw. Yn yr iaith Ffrangeg, mae yna ansoddair ‘Malouin/s’ neu ‘Malouine/s’ ar gyfer unrhyw beth sy’n perthyn neu’n gysylltiedig â (thref) St Malo.
 
== '''Falklands / Malvinas''' ==
▲Darganfuwyd yr ynysoedd gan Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw ‘[[Ynysoedd y Falklands|Falkland]]’ (ar ôl trysorydd y Llynges ar y pryd) i’r ynysoedd. Mae dwy brif ynys, East Falkland a West Falkland a 776 o ynysoedd llai (Wiki). Ym 1764, sefydlodd Ffrainc wladfa ar East Falkland ac enwi’r ynysoedd Les Iles Malouines - sef ‘Ynysoedd Malo’ ! Ym 1765, sefydlodd Prydain gaer ar Saunders Island yn y gogledd orllewin. Ym 1766, trosglwyddodd Ffrainc Les Iles Malouines i Sbaen ac addaswyd yr enw yn Sbaeneg i Las Islas [[Malvinas]]. Ym 1774, rhoddodd y Saeson y gorau i Saunders Island. Ym 1816, hawliwyd Las Malvinas gan y wladwriaeth newydd o Argentina a sefydlwyd presenoldeb milwrol yno rhwng 1820 ac 1833. Ym 1833, taflwyd yr Archentwyr allan ac ailfeddiannwyd The Falklands gan Brydain. Mae’r ynysoedd wedi aros yn Brydeinig hyd heddiw.  I gadarnhau hawl Prydain i’r Falklands, cafodd nifer o bobl o Brydain eu perswadio i ymgartrefu ar yr ynysoedd. Mae poblogaeth yr ynysoedd heddiw (ac eithrio milwyr) tua 2,931 (2016).
[[Categori:Ynysoedd y Falklands| ]]
[[Categori:De America]]
[[Categori:Enwau daearyddol dadleuol]]
[[Categori:Gwledydd Saesneg]]
[[Categori:Tiriogaethau dadleuol]]
[[Categori:Tiriogaethau tramor y Deyrnas Unedig]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Ynysoedd_y_Falklands"