Triton (lloeren): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
VolkovBot (sgwrs | cyfraniadau)
Yn gwacau'r dudalen yn llwyr
Llinell 1:
[[Delwedd:Triton.jpg‎|bawd|200px|Triton]]
 
'''Triton''' ydy'r seithfed a'r fwyaf o loerennau [[Neifion]].
*Cylchdro: 354,760 km o Neifion
*Tryfesur: 2700 km
*Cynhwysedd: 2.14e22 kg
 
Ym [[mytholeg Roeg|mytholeg y Groegiaid]] y mae [[Triton (mytholeg)|Triton]] yn dduw môr ac yn fab i [[Poseidon]] (Neifion).
 
Cafodd y lloeren Triton ei darganfod gan [[Lassel]] ym [[1846]] dim ond ychydig wythnosau ar ôl darganfyddiad Neifion. Cafodd Triton ymweliad gan [[Voyager 2]] ar y 25ain o Awst [[1989]].
 
Mae cylchdro Triton yn wrthdroadwy. Triton yw'r unig loeren fawr sy'n cylchdroi 'wysg ei gefn', dim ond lloerennau bach [[Iau (planed)|Iau]] ([[Ananke (lloeren|Ananke]], [[Carme (lloeren)|Carme]], [[Pasiphae (lloeren)|Pasiphae]] a [[Sinope (lloeren)|Sinope]]) a [[Phoebe (lloeren)|Phoebe]] (lloeren fach Sadwrn) sydd hefyd yn cylchio 'wysg ei gefn', pob un ohonynt yn llai na 1/10 tryfesur Triton. Am hynny rhaid i Driton wedi cael ei dal gan Neifion ar ôl dod o rywle arall, efallai o [[Gwregys Kuiper|Wregys Kuiper]]. O achos natur anarferol cylchdro Triton, mae rhyngweithiadau rhwng Neifion a Thriton yn dwyn egni ymaith oddi wrth Driton gan achosi iddi ostwng ei chylchdro. Rhywdro yn y dyfodol pell bydd Triton yn cael ei chwalu ac unai'n ffurfio modrwy neu yn syrthio i mewn i Neifion.
 
Oherwydd ei gogwyddiad mae pegynau a chyhydedd Triton yn wynebu'r [[Haul]] bob yn ail. Mae ganddi awyrgylch tenau o [[nitrogen]] gyda [[methan]]. Mae ganddi nudd denau sy'n ymestyn 5-10 km i fyny.
 
Mae tymheredd arwyneb Triton yn 34.5 K (-235 C), mor oer â [[Plwton|Phlwton]]. Mae hynny oherwydd ei [[albedo|halbedo]] uchel (.7 - .8) sy'n golygu fod ychydig iawn o olau haul yn cael ei sugno. Yn y fath oerni mae methan, nitrogen a [[carbon deuocsid|charbon deuocsid]] yn cael eu rhewi'n soled.
 
==Cap iâ Triton==
Mae arwyneb Triton yn ifanc. Mae bron â chyfan yr hemisffer deheuol wedi ei orchuddio dan gap iâ o nitrogen a methan.
Mae cynhwysedd Triton (2.0) yn fwy na lloerennau rhewllyd [[Sadwrn (planed)|Sadwrn]] (e.e. [[Rhea]]). Mae Triton yn debyg o fod yn 25% iâ dŵr gyda'r rhelyw yn ddeunydd creigiog.
Y nodwedd fwyaf ddiddorol (ac annisgwyl) ar Driton ydy ei [[llosgfynyddoedd iâ]]. Mae'r deunydd sy'n dod allan ohonynt yn debyg o fod yn nitrogen hylifol, lluwch, neu gyfansoddion methan. Mae actifedd llosgfynyddoedd Triton wedi ei achosi trwy dwymo tymhorol gan yr Haul.
 
[[Categori:Lloerennau Neifion]]
 
{{Cyswllt erthygl ddethol|en}}
{{Cyswllt erthygl ddethol|pt}}
 
[[bg:Тритон (спътник)]]
[[ca:Tritó (satèl·lit)]]
[[co:Tritone]]
[[cs:Triton (měsíc)]]
[[da:Triton (måne)]]
[[de:Triton (Mond)]]
[[en:Triton (moon)]]
[[eo:Tritono]]
[[es:Tritón (luna)]]
[[et:Triton (kuu)]]
[[eu:Triton]]
[[fi:Triton (kuu)]]
[[fr:Triton (lune)]]
[[frp:Triton (satèlite)]]
[[he:טריטון (ירח)]]
[[hr:Triton (mjesec)]]
[[ht:Triton]]
[[hu:Triton (hold)]]
[[io:Triton]]
[[it:Tritone (astronomia)]]
[[ja:トリトン (衛星)]]
[[ko:트리톤 (위성)]]
[[la:Triton (satelles)]]
[[lt:Tritonas (palydovas)]]
[[lv:Tritons (pavadonis)]]
[[mr:ट्रायटन (उपग्रह)]]
[[nl:Triton (maan)]]
[[nn:Neptunmånen Triton]]
[[no:Triton (måne)]]
[[pl:Tryton (księżyc)]]
[[pt:Tritão (satélite)]]
[[ro:Triton (satelit)]]
[[ru:Тритон (спутник)]]
[[simple:Triton (moon)]]
[[sk:Triton (mesiac)]]
[[sl:Triton (luna)]]
[[sv:Triton (måne)]]
[[th:ไทรทัน]]
[[tr:Triton (uydu)]]
[[uk:Тритон (супутник)]]
[[vi:Triton (vệ tinh)]]
[[zh:海卫一]]
[[zh-classical:海衛一]]