2,594
golygiad
Y gwahaniaeth rhwng diwygiadau o "Deddfau mudiant Newton"
→Grym, Mas ac Ail Ddeddf Newton: MathML
B |
Marnanel (Sgwrs | cyfraniadau) (→Grym, Mas ac Ail Ddeddf Newton: MathML) |
||
|
Mae’r ddeddf gyntaf yn gadael i ni ddiffinio grym. Grym yw dylanwad ar wrthrych sy’n ei orfodi i chwimio yn gyfeiriadol i ffrâm cyfeiriadol anegni. Cyfeiriad y grym yw’r cyfeiriad mae’r chwimio yn cael ei achosi. Maint y grym yw cynnyrch y mas o’r gwrthrych a maint y chwim.
Mae gwrthrychau yn gwrthod chwimio yn naturiol. Dychmygwch gicio pêl-droed neu bêl-fowlio. Mae’r bêl-fowlio yn gwrthod cael ei cyflymu llawer fwy na’r bêl-droed. Mae’r briodwedd ‘intrinsig’ hon yn cael ei galw’n "mas". Mae’n fesur o anegni gwrthrych. Gellir mesur cyfartaledd dau fas wrth rhoi'r un grym i’r ddau a chymharu y chwimiau. Os mae grym <math>F</math> yn creu chwimiad a1 i gwrthrych mas m1 a a2 i gwrthrych mas m2, mae cyfartaledd y dau fas yn cael ei ddynodi gan:-
<center><math>\frac{m_2}{m_1} = \frac{a_1}{a_2}</math></center>
Mae mas yn briodwedd ‘intrinsig’, felly nid yw’n dibynnu ar ei leoliad. Mae’n aros yr un maint beth bynnag.
Gwelir mewn arbrofion fod dau neu ragor o rymoedd sy’n gweithredu ar wrthrych yn ei chwimio fel un grym yn hafal i swm fector o’r grymoedd unigol. Felly, yn fathemategol, Ail Ddeddf Newton yw:-
<center><math>\sum \vec{F} = \vec{F}_{net} = m\vec{a}</math></center>
===Grym oherwydd Disgyrchiant; Pwysau===
Os mae gwrthrych yn cael ei disgyn yn agos i wyneb y ddaear, mae’n chwimio tuag at y ddaear. Wrth anwybyddu gwrthsafiad aer, mae pob gwrthrych yn cadw’r un chwimiant a enwir chwifiant disgyn-yn-rhydd (“free-fall”),
<center><math>\vec{w} = m\vec{g}</math></center>
[[Category:Ffiseg]]
| |||