Adnodd adnewyddadwy: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
cychwyn arni
3
Llinell 1:
[[Adnodd]] nad ydyw'n lleihau pan fod dyn yn ei ddefnyddio yw '''adnodd adnewyddadwy''' ('renewable resources'). Gall hyn olygu popeth y gellir ei [[ailgylchu]], neu adnoddau parhaol megis [[gwynt]] neu'r [[haul]]. Defnyddir y gair yng nghyd-destyn cynaladwyedd y ddaear gyfan.
 
Mae adnoddau adnewyddadwy yn cynnwys gwybodaeth, pobl, [[ynni gwynt]], [[ynni solar]] a [[biomas]] sydd yn cael eu llosgi. Mae deunydd adnewyddadwy yn cynnwys [[pren]], [[dŵr]], [[awyr]], [[cwyr]], [[papur]], [[cardbord]] a [[lledr]]. Sut bynnag, mai rhai pobl yn dadlau nad yw [[pren caled]] yn adnewyddadwy oherwydd y maint o amser mae'n cymryd i dyfu. Ac mae'n rhaid cofio fod angen ynni i gludo defnydddeunyddiau ac i drin adnoddau fel dŵr. Ar hynny, mae'n bosib dinistrio'r cydbwysedd naturiol trwy gor-ddefnyddio adnoddau. Mae'n rhaid rheoli ein defnydd o adnoddau adnewyddadwy megis [[ynni geothermal]], dŵr croyw, pren a biomas fel nad ydym yn gorweithio'r amgylchedd ac er mwyn iddynt gael amser i ddo atynt eu hunain.
 
Nid yw deunyddiau wedi eu gwneud o [[Tanwydd ffosil|danwydd ffosil]] ddim yn adnewyddadwy gan y byddant, ryw dro, yn dod i ben. Mae'n bosib ailgylchu dur, alwminiwm neu gopr o wastraff metel, ond pan yr ailgylchir alwminiwm defnyddir llawer o ynni, fel arfer ynni tanwydd ffosil neu [[ynni atomig]].
Mae deunydd eraill sydd yn haws eu hailgylchu: [[dur]], [[alwminiwm]], [[copr]] a [[gwydr]]. Dydi [[plastig]], [[petrol]], [[glo]], [[nwy naturiol]] a deunydd eraill wedi ei wneud o [[Tanwydd ffosil|danwydd ffosil]] ddim yn adnewyddadwy gan y byddant, ryw dro, yn dod i ben.
 
Mae'n bosib ailgylchu dur, alwminiwm neu gopr o wastraff metel, ond pan yr ailgylchir alwminiwm defnyddir llawer o ynni, fel arfer ynni tanwydd ffosil neu [[ynni atomig]].
 
Mae'n bosib torri [[polimer]] i lawr i [[monomer|fonomer]]au mewn labordy, ond ar hyn o bryd dydi ailgylchu [[plastig]] ddim yn economaidd achos fod [[olew crai]] yn rhatach na monomerau wedi ei thorri i lawer a'u golchi. Ac mae'n bosib cynhyrchu petrol o olew planhigion fel olew had [[rêp]]. Gelwir hynny'n [[bio-diesel]].
 
=== Ynni adnewyddadwy ===
 
Ceir cryn ddadlau ynglyn ag ydyw ynni atomig yn adnewydadwy neu beidio yn parhau rhwng arbenigwyr. Ar y naill law mae hi'n bosib ailgylchu'r tanwydd, ond ar y llaw arall mae gwastraff atomig yn beryglus iawn a mae mwyngloddio am [[wraniwm]] yn beryglus hefyd achos yr [[ymbelydredd]].
 
Daw [[ynni solar]] o'r haul, a cheir mwy o'r ynni hwn nag unrhyw fath arall. Mae'r diwydiant hwn hefyd yn tyfu'n gynt nag unrhyw ddiwydiant cynaeafu ynni arall: 50% yn fwy pob blwyddyn, yn enwedig cynaeafu trydan drwy PV (celloedd 'photovoltaic')<ref> "The Power and the Glory." The Economist 21 Mehefin 2008: 6.</ref>. Tywyna'r haul 10,000 mwy o ynni nac yr ydym ei angen.<ref> Sawin, Janet. "Charting a New Energy Future." State of the World 2003. Gan Lester R. Brown. Boston: W. W. Norton & Company, Incorporated, 2003.</ref>
 
Mae [[ynni gwynt]] yn deillio o'r ffaith fod rhai rhannau o'r blaned yn poethi fwy na rhannau eraill a bod canol y blaned yn boeth. Drwy i llafnau'r melinau gwynt droi [[tyrbein]], trosglwyddir y symudiad hwn yn gerrynt trydanol.
 
Mae symudiad dŵr hefyd yn medru troi tyrbein a chreu trydan, boed y llif naill ai mewn moroedd, afonydd neu lynnoedd.
 
Drwy ddefnyddio technoleg tebyg iawn i'r oeriadur, mae [[ynni geothermal]] hefyd yn gallu creu gwres. Mae dau fath gwahanol: pibellau tua can metr o hyd un fetr o dan wyneb y ddaear (lle mae'r tymheredd yn gyson 10 - 14 gradd canradd yn gwagio eu hynni drwy 'heat exchanger' i system gwres canol y ty. Neu'n ail, pibellau hirion fertig sy'n manteisio ar wres uchel canol y ddaear. Mae Ynys yr Iâ'n defnyddio'r math hwn ers blynyddoedd.
 
Gallwn hefyd greu alcohol allan o [[corn melys|gorn melys]] neu [[siwgwr]] - i droi peiriannau neu i symud cerbyd. Ystyrir hyn yn adnewyddadwy gan y gellir tyfu ychwaneg o'r planhigion o fewn dim.
 
 
 
[[Categori:Amgylchedd]]