Ann Rees (Ceridwen): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Roedd '''Ann Rees (Ceridwen)''' ([[9 Gorffennaf]], [[1874]] -– [[19 Hydref]], [[1905]]) yn [[Bardd|fardd]] ac yn [[Awdur|llenor]] [[Cymraeg]] ac yn un o'r menywod [[Cymru|Cymreig]] cynharaf<ref>[http://hdl.handle.net/10107/1367905 Cymru Cyf 55, 1918 ''Pen yr Yrfa''] adalwyd 23 Ionawr 2018</ref> i gymhwyso yn [[Gwaith y meddyg|feddyg]].

Ganwyd Ann Rees ym [[Pentre Gwenlais|Mhentre Gwenlais]] ger [[Llandybie|Landybie]] yn ferch i Edwin Rees, llafurwr, a Mary E. Rees (née Davies) ei wraig. Roedd ei theulu yn aelodau amlwg o enwad yr [[Undodiaid]]. Cafodd ei haddysgu yn [[Ysgol Gwynfryn]], [[Rhydaman]], ysgol a oedd yn cael ei gadw gan [[Watcyn Wyn]]<ref>[http://hdl.handle.net/10107/1360514 Cymru Cyfrol 31, 1906 ''Ann''] adalwyd 23 Ionawr 2018</ref> ac a daethddaeth yn enwog am y nifer o feirdd a llenorion a addysgwyd yno.

Roedd Ceridwen yn dod o deulu llengar amlwg ar ochr ei mam. Roedd Mary Rees yn barddoni o dan yr enw ''Dyffrynferch''<ref>{{cite web|url=http://hdl.handle.net/10107/3377930|title=WELSHLADYDOCTOR - Weekly Mail|date=1905-12-23|accessdate=2018-01-22|publisher=Henry Mackenzie Thomas}}</ref>. Roedd ei thaid Job Davies, ''Rhydderch Farfgoch'', (1821 - 1887) yn fardd ac eisteddfodwr amlwg yn ei ddydd ac roedd y bardd a'r baledwr John Thomas, ''Ifor Cwmgwys'', (1813 - 1866 ) yn ewythr iddi<ref>[http://wbo.llgc.org.uk/cy/c1-THOM-JOH-1813.html Y Bywgraffiadur ''THOMAS, JOHN (‘ Ifor Cwmgwys ’; 1813 - 1866 ), bardd''] adalwyd 23 Ionawr 2018</ref>'; roedd ''Ieuan Ddu Alltwen'' hefyd yn aelod o'i theulu<ref>[http://www.casglwr.org/pdf/Rhifyn%2049/49%2003.pdf Y Casglwr ''Ieuan Ddu Alltwen'' - Huw Walters] adalwyd 23 Ionawr 2018</ref>. Dysgodd Ann y [[Cynghanedd|gynghanedd]] a bu'n cystadlu mewn eisteddfodau lleol ac yn cyfrannu i gylchgronau ''[[Y Drych]]'' a ''[[Cymru (cylchgrawn)|Cymru]]''. Cafodd ei derbyn yn aelod o [[Gorsedd y Beirdd|Orsedd Beirdd Ynys Prydain]] yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Merthyr Tudful 1901|Eisteddfod Genedlaethol Merthyr Tudful 1901]] gan ddefnyddio'r enw barddol ''Ceridwen''.

Ym mis Medi 1905 dychwelodd Ceridwen i Gymru i ymweld â'i theulu gan wario 3 wythnos yn Llandybie cyn dychwelyd ar long i'r America. Tra ar y llong cymerwyd hi'n sâl gyda haint ar y frest, trodd yr haint yn [[niwmonia]] a bu farw yn ei chartref yn New Jersey 5 niwrnod ar ôl cyrraedd tir yn 31 mlwydd oed. Claddwyd ei weddilliongweddillion ym mynwent Fairview<ref>[[hdl:10107/2570379|Yr ymofynydd Cyf. V rhif. 12 - Rhagfyr 1905 ''ANN CERIDWEN REE5, MD'']] adalwyd 23 Ionawr 2018</ref>.