Inswlin (meddyginiaeth): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
ElenHaf (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
ElenHaf (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
{{Cyffuriau | fetchwikidata = ALL }}
 
Defnyddir''' inswlin''' fel [[meddyginiaeth]] i drin lefelau uchel o siwgr yn y gwaed. Mae hyn yn cynnwys [[Clefyd y siwgr|diabetes]] mellitus math 1, diabetes mellitus math 2, diabetes yn ystod beichiogrwydd, a chymhlethdodau o ganlyniad i diabetes, er enghraifft cetoacidosis diabetig a chyflyrau hyperglycemic hyperosmolaidd. Defnyddir ar y cyd â glwcos er mwyn trin lefelau uchel o [[Potasiwm|botasiwm]] yn y gwaed.<ref>{{cite journal |last1=Mahoney |first1=BA |last2=Smith |first2=WA |last3=Lo |first3=DS |last4=Tsoi |first4=K |last5=Tonelli|first5=M|last6=Clase|first6=CM|title=Emergency interventions for hyperkalaemia.|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|date=18 April 2005 |issue=2|pages=CD003235|pmid=15846652|doi=10.1002/14651858.CD003235.pub2}}</ref> Fel arfer rhoddir inswlin ar ffurf chwistrelliad oddi tan y croen, gellir hefyd chwistrelli i mewn i [[Gwythïen|wythïen]] neu [[Cyhyr|gyhyr]].<ref name=AHFS2017>{{cite web |author1=American Society of Health-System Pharmacists |title=Insulin Human |url=https://www.drugs.com/monograph/insulin-human.html|website=www.drugs.com|accessdate=1 January 2017 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161022221822/https://www.drugs.com/monograph/insulin-human.html|archivedate=22 October 2016|df=}}</ref>
 
Ymhlith ei sgîl-effeithau cyffredin y mae lefelau isel o siwgr yn y gwaed. Gall y feddyginiaeth hefyd arwain at boen neu newidiadau yn y [[croen]] ar safle'r chwistrelliad, lefelau isel o botasiwm yn y gwaed, ac ymatebiadau [[Alergedd|alergol]]. Gellir defnyddio'r cyffur yn ystod [[beichiogrwydd]] gan ei fod yn gymharol ddiogel i'r baban. Mae modd creu inswlin allan o [[Pancreas|bancreas]] [[Mochyn|moch]] neu [[Buwch|wartheg]]. Gellir gwneud fersiynau dynol naill ai trwy addasu fersiynau moch neu drwy ddefnyddio technoleg ailgyfunol. Ceir tri phrif deip o inswlin; gweithredu byrdymor (fel inswlin cyffredin), gweithredu canolradd (fel inswlin NPH), a gweithredu tymor hirach (fel inswlin glargine).<ref name=BNF69>{{cite book|title=British national formulary: BNF 69|date=2015|publisher=British Medical Association|isbn=9780857111562|pages=464–472|edition=69}}</ref>
 
 
Defnyddiwyd inswlin fel meddyginiaeth am y tro cyntaf yng [[Canada|Nghanada]] ym 1922 gan Charles Best a Frederick Banting. Mae ar Restr Meddyginiaethau Hanfodol [[Cyfundrefn Iechyd y Byd|Sefydliad Iechyd y Byd]], cofnod o'r meddyginiaethau mwyaf effeithiol a diogel sydd eu hangen mewn system iechyd. Cost gyfanwerthol inswlin cyffredin yn y byd datblygol yw oddeutu $2.39 (doleri UDA) i $ 10.61 i bob 1,000 uned ryngwladol, a $ 2.23 i $ 10.35 i bob 1,000 uned ryngwladol o inswlin NPH. Yn [[Gwasanaeth Iechyd Gwladol|GIG]] y Deyrnas Unedig, y mae'r un swm o inswlin cyffredin neu NPH yn costio £7.48, tra bod 1,000 uned ryngwladol o glargine yn £30.68.
Defnyddiwyd inswlin fel meddyginiaeth am y tro cyntaf yng [[Canada|Nghanada]] ym 1922 gan Charles Best a Frederick Banting.<ref>{{cite book | first1 = Joel L. | last1 = Fleishman | first2 = J. Scott | last2 = Kohler | first3 = Steven | last3 = Schindler | name-list-format = vanc | title = Casebook for The Foundation a Great American Secret. | date = 2009 | publisher = PublicAffairs | location = New York | isbn = 978-0-7867-3425-2 | page = 22 | url = https://books.google.com/books?id=5RmHA1SAoAgC&pg=PA22 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170118063518/https://books.google.com/books?id=5RmHA1SAoAgC&pg=PA22 | archivedate = 2017-01-18 | df = }}</ref> Mae ar Restr Meddyginiaethau Hanfodol [[Cyfundrefn Iechyd y Byd|Sefydliad Iechyd y Byd]], cofnod o'r meddyginiaethau mwyaf effeithiol a diogel sydd eu hangen mewn system iechyd.<ref name=WHO19th>{{cite web|title=WHO Model List of Essential Medicines (19th List)|url=http://www.who.int/medicines/publications/essentialmedicines/EML_2015_FINAL_amended_NOV2015.pdf?ua=1|work=World Health Organization|accessdate=8 December 2016|date=April 2015|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161213052708/http://www.who.int/medicines/publications/essentialmedicines/EML_2015_FINAL_amended_NOV2015.pdf?ua=1|archivedate=13 December 2016|df=}}</ref> Cost gyfanwerthol inswlin cyffredin yn y byd datblygol yw oddeutu $2.39 (doleri UDA) i $ 10.61 i bob 1,000 uned ryngwladol, a $ 2.23 i $ 10.35 i bob 1,000 uned ryngwladol o inswlin NPH.<ref name=ERC2014>{{cite web|title=Insulin, Neutral Soluble|url=http://mshpriceguide.org/en/single-drug-information/?DMFId=431&searchYear=2014|website=International Drug Price Indicator Guide|accessdate=8 December 2016}}</ref><ref name=ERC2014b>{{cite web|title=Insulin, isophane|url=http://mshpriceguide.org/en/single-drug-information/?DMFId=430&searchYear=2014|website=International Drug Price Indicator Guide|accessdate=8 December 2016}}</ref> Yn [[Gwasanaeth Iechyd Gwladol|GIG]] y Deyrnas Unedig, y mae'r un swm o inswlin cyffredin neu NPH yn costio £7.48, tra bod 1,000 uned ryngwladol o glargine yn £30.68.
[[Categori:Meddyginiaethau Hanfodol Sefydliad Iechyd y Byd]]
[[Categori:Prosiect Wici-Iechyd]]