Michael Collins: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

: ''Am eraill o'r un enw, gweler [[Michael Collins (gwahaniaethu)]].''

 

 

Ganed Michael Collins yn Sam's Cross, ger Clonakilty, [[Swydd Corc]], [[Iwerddon]], i deulu o ffermwyr gweddol gefnog. Roedd ei dad, hefyd yn Michael Collins, yn 60 oed pan briododd Marianne O'Brien. Cawsant wyth o blant, ond bu farw ei dad pan oedd Mick yn chwech oed.

 

Erbyn 1922 roedd y llywodraeth Brydeinig yn barod i drafod telerau heddwch, ac aeth Collins gyda nifer o arweinwyr eraill i Lundain i negodi gyda llywodraeth [[David Lloyd George]]. Cynigiwyd iddynt weriniaeth annibynnol, ar yr amod fod chwech sir yng ngogledd yr ynys yn parhau dan lywodraeth Brydeinig fel [[Gogledd Iwerddon]]. Cytunodd Collins a'r lleill, er ei fod yn gwybod y byddai hyn yn annerbyniol gan rai o'r rhai oedd wedi bod yn cyd-ymladd ag ef. Aeth yn [[Rhyfel Cartref Iwerddon|rhyfel cartref]] yn erbyn y rhai oedd yn gwrthod derbyn y cytundeb, yn cynnwys [[Éamon de Valera]]. Gerllaw Corc ar 22 Awst,1922 roedd Collins yn teithio mewn modur pan ymosodwyd arno gan fintai oedd yn gwrthwynebu'r cytundeb. Gallasant fod wedi gyrru ymlaen allan o berygl, ond mynnodd Collins aros a chymeryd rhan yn yr ymladd ei hun. Tarawyd ef gan fwled a'i ladd yn y fan.

* {{eicon en}} [http://www.michaelcollinscentre.com/index.html Michael Collins Centre]

* {{eicon en}} [http://generalmichaelcollins.com/ Collins 22 Society]

 

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Hanes Iwerddon|Collins, Michael]]