Tuduriaid Penmynydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) ehangu |
||
Llinell 4:
Roedd y teulu yn ddisgynyddion [[Ednyfed Fychan]] (bu farw [[1246]]), distain [[Llywelyn Fawr]] a'i fab [[Dafydd ap Llywelyn]]. Roedd Ednyfed Fychan ei hun yn ddisgynnydd o [[Marchudd ap Cynan]]. Priododd Ednyfed a Gwenllian ferch Rhys, merch [[Rhys ap Gruffudd]] ("Yr Arglwydd Rhys").
Adeiladwyd y plasdy presennol, Plas Penmynydd, yn [[1576]], ond bu plasdy cynharach ar yr un safle neu gerllaw. Ymwelodd y bardd [[Iolo Goch]] â'r plasdy rhywbryd yn y cyfnod [[1367]]-[[1382|82]]. Mae'n moli croeso hael [[Goronwy ap Tudur Fychan]] (Gronw Fychan) ac yn cymharu Penmynydd i aelwyd llys [[Urien Rheged]]:
:Cyntaf lle'r af, llew a rydd,
:Caer Pen Môn, carw Penmynydd,
:Tŷ, gwelais gynt, teg wiwle,
:Tudur Llwyd, da ydyw'r lle;
:Yno mae, heb gae ar ged,
:Ail drigiant aelwyd [[Rheged]].<ref>Dafydd Johnston (gol.), ''Gwaith Iolo Goch'' (Caerdydd, 1988). Cerdd V, ll. 47-52</ref>
Mae beddfaen alabaster cerfiedig Gronw Fychan, a fu farw yn [[1382]], gyda'i wraig [[Myfanwy Fychan|Myfanwy]], i'w weld yn eglwys y plwyf,
Yn nechrau'r [[15fed ganrif]], roedd [[Rhys ap Tudur]], [[Gwilym ap Tudur]] a [[Maredudd ap Tudur]] yn bleidwyr blaenllaw i [[Owain Glyndŵr]]. Collodd y teulu y rhan fwyaf o'i diroedd o'r herwydd, er i gyfran gael eu dychwelyd i ddisgynyddion [[Goronwy ap Tudur]] (oedd wedi marw cyn dechrau gwrthryfel Glyndŵr) yn ddiweddarach.
Aeth mab Maredudd, Owain, i Lundain, lle newidiodd ei enw o Owain ap Maredudd i Owen Tudor. Syrthiodd Catrin o Valois, gweddw [[Harri V, brenin Lloegr]] mewn cariad ag ef; mae'n debyg iddynt briodi, er nad oes prawf o hyn. Cawsant bum plentyn, yn cynnwys [[Edmwnd Tudur]] a [[Siasbar Tudur]]. Daeth mab
Ymhlith aelodau'r teulu roedd:
Llinell 15 ⟶ 26:
***[[Goronwy ap Tudur]], bu farw 1331
****[[Tudur Fychan]] neu Tudur ap Goronwy, Arglwydd Pemmynydd, bu farw 1367
*****[[Goronwy ap Tudur Fychan]] (bu farw 1382
*****[[Rhys ap Tudur]], dienyddiwyd yng Nghaer yn 1412
*****[[Gwilym ap Tudur]]
| |||