Gorfodaeth filwrol yn y Deyrnas Unedig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cychwynnodd gwasanaeth gorfodol yn ystod cyfnod y [[Y Rhyfel Byd Cyntaf|Rhyfel Byd Cyntaf]] pan basiodd llywodraeth Prydain Deddf Gwasanaeth Milwrol 1916<ref>The Military Service Act 1916 - HL/PO/PU/1/1916/5&6G5c104</ref>. Nododd y ddeddf fod dynion sengl rhwng 18 a 40 oed yn caelagored i gael eu galw am wasanaeth milwrol oni bai eu bod yn dynion gweddw gyda phlant neu'n weinidogion crefyddol. Bu system o Dribiwnlysoedd Gwasanaeth Milwrol i ddyfarnu ar hawliadau am eithriad ar sail cyflawni gwaith sifil o bwysigrwydd cenedlaethol, caledi domestig, iechyd a gwrthwynebiad cydwybodol<ref>[http://www.parliament.uk/parliamentary_publications_and_archives/parliamentary_archives/archives____ww1_conscription.cfm CALLED TO ACTIVE SERVICE] adalwyd 16 Mawrth 2018</ref>. Aeth y gyfraith trwy nifer o newidiadau cyn i'r rhyfel ddod i ben. Roedd dynion priod wedi'u heithrio yn y Ddeddf wreiddiol, er y cafodd hyn ei newid ym mis Mehefin 1916. Codwyd y terfyn oedran yn y pen draw i 51 oed. Cafodd cydnabyddiaeth o waith o bwysigrwydd cenedlaethol ei dynhau, ac yn ystod blwyddyn olaf y rhyfel bu rhywfaint o gefnogaeth i'r syniad o beidio ag eithrio clerigwyr<ref>Chelmsford, J. E. "Clergy and Man-Power", ''[[The Times]]'' 15 Ebrill 1918, tud. 12</ref>. Parhaodd gorfodaeth filwrol hyd ganol 1919.

Daeth ddeddfwriaeth gorfodaeth filwrol y Rhyfel Byd Cyntaf i ben ym 1920. O ganlyniad i sefyllfa ryngwladol a oedd yn dirywio a chynnydd [[yr Almaen Natsïaidd]], perswadiodd [[Leslie Hore-Belisha]], yr Ysgrifennydd Gwladol dros Ryfel, cabinet [[Neville Chamberlain]] i gyflwyno ffurf gyfyngedig o orfodaeth filwrol ar [[27 Ebrill]] [[1939]], gyda'r ''Ddeddf Hyfforddi Filwrol'' yn cael ei basio'r mis canlynol<ref>[http://www.bbc.co.uk/history/british/britain_wwtwo/ff1_conscription.shtml BBC History ''Conscription Introduced''] adalwyd 16 Mawrth 2018</ref>.

Ni chafodd merched [[Beichiogrwydd|beichiog]] eu heithrio, ond yn ymarferol ni chawsant eu galw i fyny<ref>{{Cite web|url=http://spartacus-educational.com/2WWconscription.htm|title=Conscription|last=Simkin|first=John|date=August 2014|website=Spartacus Educational|publisher=|access-date=}}</ref>.

Lluniwyd Gwasanaeth Cenedlaethol, gwasanaeth milwrol gorfodol wedi'r rhyfel gan ''Ddeddf Gwasanaeth Cenedlaethol 1948''. O 1 Ionawr 1949, disgwyliwyd i ddynion iach 17 i 21 oed wasanaethu yn y lluoedd arfog am gyfnod o 18 mis, ac aros ar restr o filwyr wrth gefn am bedair blynedd. Gellid eu galw'n ôl i'w catrawd am hyd at 20 diwrnod ar ddim mwy na thri achlysur yn ystod y pedair blynedd hynny. Roedd dynion yn cael eu heithrio o Wasanaeth Cenedlaethol pe baent yn gweithio mewn un o'r tri "gwasanaeth hanfodol": [[Mwynglawdd|mwyngloddio glo]], [[ffermio]] a'r llynges fasnachol am gyfnod o wyth mlynedd. Pe baent yn rhoi'r gorau i'r gwaith yn gynnar, roeddent yn ddarostyngedig i gael eu galw i'r lluoedd. Parhaodd yr eithriadau i wrthwynebwyr cydwybodol, gyda'r un system a'r categorïau tribiwnlys a bodolai yn ystod yr ail ryfel byd<ref>[http://www.bbc.co.uk/history/british/modern/peacetime_conscripts_01.shtml BBC History ''The Peacetime Conscripts: National Service in the Post-war Years''] adalwyd 16 Mawrth 2018</ref>.