Powys: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Gwybodlen |
|||
Llinell 1:
{{infobox settlement
| name = Sir Powys
| native_name =
| type =[[Llywodraeth leol yng Nghymru|Sir]], awdurdod lleol a [[Llywodraeth leol yng Nghymru|Sir cadwedig]]
| image_map = Wales Powys locator map.svg
| area_rank = [[Rhestr Siroedd Cymru yn ôl arwynebedd|1af]]
| area_total_km2 = 5,179
| area_water_percent = ? %
| seat_type = Pencadlys
| seat = [[Llandrindod]]
| seat1_type = Y dref fwyaf
| seat1 =
| iso_code = [[ISO 3166-2:GB|GB-POW]]
| geocode = 00NN ([[ONS coding system|ONS]])<br />W06000023 (GSS)
| population_as_of = {{Welsh council population|TXT=Year}}
| population_rank = [[Llywodraeth leol yng Nghymru|Safle {{Welsh council population|RNK=W06000023}}]]
| population_total = {{Welsh council population|POP=W06000023}}
| population_density_rank = [[Llywodraeth leol yng Nghymru|Safle {{Welsh council population|DRK=W06000023}}]]
| population_density_km2 = {{Welsh council population|DEN=W06000023}}
| population_blank1_title = Ethnigrwydd
| population_blank1 = 99.3% Gwyn
| demographics_type1 = [[Cymraeg]]
| demographics1_footnotes =
| demographics1_title1 = Safle
| demographics1_info1 = [[Rhestr Siroedd a Dinasoedd Cymru yn ôl y canran o siaradwyr Cymraeg|7fed]]
| demographics1_title2 = Pob sgil
| demographics1_info2 = 30.1%
| government_type = Cyngor Sir Powys<br />[http://www.powys.gov.uk/ Powys.gov.uk]
| leader_title = Rheoli
| leader_name = {{Welsh council control|GSS=W06000023}}
| leader_title1 = [[Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 2010|ASau]]
| leader_name1 =
* [[Christopher Davies (gwleidydd)|Christopher Davies]] (Ceid)
* [[Glyn Davies (gwleidydd)|Glyn Davies]] (Ceid)
| leader_title2 = [[Aelod Cynulliad|ACau]]
| leader_name2 =
* [[Russell George]] (Ceid)
* [[Kirsty Williams]] (Rhyddf)
* [[Rhanbarth Canolbarth a Gorllewin Cymru (Cynulliad Cenedlaethol)|Canol a Gorllewin Cymru]]<br />(Rhanbarthol)
| leader_title3 =[[Aelod Senedd Ewrop|ASEau]]
| leader_name3 =
* [[Senedd Ewrop|Cymru]]
}}
:''Mae'r erthygl yma am sir Powys. Am yr hen deyrnas ganoloesol gweler [[Teyrnas Powys]].''
▲[[Delwedd:Powys.jpg|bawd|200px|Logo y Cyngor]]
[[Sir]] yn nwyrain [[canolbarth Cymru]] sy'n ymestyn ar hyd y gororau yw '''Powys''', a'r sir gyda'r arwynebedd mwyaf yng Nghymru: 5,179 km2 (2,000 mi sg). Cafodd ei henwi ar ôl teyrnas ganoloesol [[Teyrnas Powys|Powys]]. Mae'n cynnwys tiriogaeth hen siroedd [[Maldwyn]], [[Maesyfed]] a [[Brycheiniog]]. Mae'n ardal wledig sy'n cynnwys sawl tref farchnad hanesyddol fel [[Machynlleth]], [[Llanfair-ym-Muallt]] a'r [[Trallwng]]. [[Y Drenewydd]] yw canolfan weinyddol y sir, lle ceir prif swyddfeydd yr awdurdod lleol, [[Cyngor Sir Powys]]. Yn 2011 roedd y boblogaeth yn 132,200.
Llinell 13 ⟶ 50:
==Daearyddiaeth==
Mae Powys yn rhanbarth mawr - yn chwarter arwynebedd Cymru, ac yn ymestyn o fynyddoedd [[Y Berwyn]] yn y gogledd i fynyddoedd [[Bannau Brycheiniog]] yn y de. Yn y gorllewin ceir brynia'r [[Elenydd]], tarddle'r afonydd [[Afon Hafren|Hafren]] a [[Afon Gwy|Gwy]].
[[Image:CymruPowys.png|bawd|240px|'''Powys''' 1996-heddiw]]
[[Image:CymruPowysTraddod.png|bawd|240px|'''Powys''' 1976-1996]]
==Hanes==
Daw enw'r sir cyfredol o hen ardal weinyddol Gymreig, sef [[Teyrnas Powys]]. Gwêl yr hanesydd y Dr [[John Davies (hanesydd)|John Davies]] gysylltiad rhwng y gair [[Lladin]] ''pagus'' â'r ardal honno yng nghanolbarth Cymru, "Powys". Dywed: "Mae'n debygol bod perthynas rhwng y gair ''pagus'' a'r enw "Powys"; maent yn gytras felly â'r gair "[[pagan]]". Credir mai cnewyllyn teyrnas Powys oedd ''pagus'' neu gefn gwlad teyrnas y [[Cornovii]] ac i Bowys ehangu i gynnwys y diriogaeth honno..."<ref>John Davies, ''Hanes Cymru'' (Llyfrau Penguin, 1990), tudalen 52.</ref>
[[Delwedd:Christ Church, Welshpool. Carved Pew end with Powis arms and crest.jpg|bawd|200px|Sedd yn Eglwys Crist, y Trallwng, gydag arfbais Powys.]]
===Cynhanes ac Oes y Celtiaid===
Llinell 69 ⟶ 108:
{{Trefi Powys}}
{{Siroedd Cymru}}
[[Categori:Powys| ]]
| |||