Diplomyddiaeth y Ddoler: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B safoni
Tagiau: Golygiad cod 2017
B cysoni
Tagiau: Golygiad cod 2017
Llinell 2:
Term ar [[polisi tramor|bolisi tramor]] [[yr Unol Daleithiau]] dan yr Arlywydd [[William Howard Taft]] (1909&ndash;13) yw '''Diplomyddiaeth y Ddoler'''. Cred Taft a'i [[Ysgrifennydd Gwladol yr Unol Daleithiau|Ysgrifennydd Gwladol]], [[Philander C. Knox]], oedd y dylai [[diplomyddiaeth]] Americanaidd anelu at greu [[trefn ryngwladol]] oedd yn fuddiol i ddiddordebau economaidd yr Unol Daleithiau.<ref name=State>{{dyf gwe |iaith=en |url=http://history.state.gov/milestones/1899-1913/DollarDiplo |teitl=Dollar Diplomacy, 1909-1913 |cyhoeddwr=Swyddfa'r Hanesydd, [[Adran Wladol yr Unol Daleithiau]] |dyddiadcyrchiad=24 Awst 2012 }}</ref> Canolbwyntiodd Diplomyddiaeth y Ddoler ar [[America Ladin]] a [[Dwyrain Asia]].
 
Wrth graidd y polisi oedd y gred y byddai [[buddsoddiad]] Americanaidd mewn gwledydd eraill yn creu sefydlogrwydd economaidd a gwleidyddol. Ceisiodd Taft a Knox berswadio gwledydd eraill i adael busnesau Americanaidd masnachu ynddynt ac i fenthyg o fanciau Americanaidd. Er y pwyslais ar ddulliau economaidd ac ariannol, nid oedd Diplomyddiaeth y Ddoler yn diystyru ymyrraeth wleidyddol neu filwrol.<ref>Evans, G. a Newnham, J. ''The Penguin Dictionary of International Relations'' (Llundain, Penguin, 1998), t. 132.</ref> Ym 1909 darparodd yr Unol Daleithiau gefnogaeth i [[Juan José Estrada]] yn ei wrthryfel yn erbyn [[José Santos Zelaya]], Arlywydd [[NicaraguaNicaragwa]]. Wedi i Zelaya gael ei ddymchwel, sicrhaodd Knox rheolaeth Americanaidd dan yr Arlywyddion Estrada ac [[Adolfo Díaz]]. Benthycodd [[Brown Brothers]] a [[J. and W. Seligman]], dau fanc a leolir yn [[Dinas Efrog Newydd|Ninas Efrog Newydd]], $15&nbsp;miliwn i Nicaragwa, ac fe gawsant reolaeth dros asiantaeth dollau'r wlad er mwyn sicrhau ad-daliad.<ref>Kinzer, S. ''Overthrow: America's Century of Regime Change from Hawaii to Iraq'' (Efrog Newydd, Henry Holt, 2006), tt. 98&ndash;9.</ref>
 
Er ambell lwyddiant, ni allai Diplomyddiaeth y Ddoler atal chwyldroadau ym [[Chwyldro Mecsico|Mecsico]], [[meddiannaeth NicaraguaNicaragwa gan yr Unol Daleithiau|NicaragiwaNicaragwa]], a [[Chwyldro Xinhai|Tsieina]].<ref name=State/>
 
== Gweler hefyd ==