Griffith John Williams: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
Hanesydd [[llenyddiaeth Gymraeg]] ac ysgolhaig amryddawn oedd '''Griffith John Williams''' ([[1892]] - [[1963]]), a gyhoeddai gan amlaf wrth yr enw '''G. J. Williams'''. RoeddYm ynmarn frodor oSyr [[Cellan|GellanThomas Parry]], [[Ceredigion]]'ef oedd yr ysgolhaig Cymraeg mwyaf a welodd Cymru erioed' (''Y Faner'', 29 Chwefror 1980).
 
Roedd yn frodor o [[Cellan|Gellan]], [[Ceredigion]]. Astudiodd am ei radd yng [[Prifysgol Aberystwyth|Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth]]. Ar ôl treulio cyfnod felyn athro ysgol yn y Porth,[[Rhondda]] a [[Dolgellau]], daeth yn ddarlithydd yn y [[Gymraeg]] yng [[Prifysgol Caerdydd|Ngholeg Prifysgoly CymruBrifysgol, Caerdydd]] ac yn nes ymlaen olynodd [[W. J. Gruffydd]] yn y Gadair Gymraeg.
 
Cofir G. J. Williams yn bennaf am ei ymchwil i hanes llenyddiaeth Gymraeg ym [[Morgannwg]] ac yn enwedig gwaith [[Iolo Morganwg]]. Er bod rhai ysgolheigion wedi amau dilysrwydd rhai o'r gweithiau canoloesol honedig sydd i'w cael yn llyfrau Iolo, e.e. "[[cywydd]]au'r ychwanegiad" [[Dafydd ap Gwilym]], G. J. Williams oedd y cyntaf i brofi yn derfynnolderfynol mai ffugiadau llenyddol ydynt. Datgelodd hefyd mai ffugiadau yw trwch y trioedd yn nhraddodiad [[Trioedd Ynys Prydain]] a thestunau eraill gan Iolo a gyhoeddwyd yn y ''[[Myvyrian Archaiology of Wales]]''. Roedd y gweithiau hyn wedi camarwain haneswyr llenyddiaeth Gymraeg am flynyddoedd lawer a bu astudiaethau G. J. Williams yn gymorth mawr i sefydlu seiliau cadarn i ysgolheictod llenyddol yng Nghymru.
 
Ymddiddorai G. J. Williams yng ngwaith y Dyneiddwyr Cymreig hefyd. Cyhoeddodd olygiad safonol o lyfr gramadeg [[Gruffydd Robert]] sy'n cynnwys traethawd hir ar yr awdur. Nid llai fu ei gyfraniad i'n dealltwriaeth o'r traddodiad barddol chwaith, diolch i'w gyfrol fawr ''Gramadegau'r [[pencerdd|Penceirddiaid]]'' a nifer o erthyglau dysgedig.
Llinell 13:
* ''Traddodiad Llenyddol Morgannwg'' ([[Gwasg Prifysgol Cymru]], 1948)
* ''Iolo Morganwg'' ([[Gwasg Prifysgol Cymru]], 1956). Y gyntaf o ddwy gyfrol a fwriadwyd ar fywyd a gwaith Iolo Morganwg: bu farw'r awdur cyn gallu gorffen yr ail.
* Agweddau ar Hanes Dysg Gymraeg, gol. Aneirin Lewis ([[Gwasg Prifysgol Cymru]], 1969)
 
Ar fywyd a gwaith G. J. Williams, gw. yr erthyglau gan Aneirin Lewis yn ''Dysg a Dawn: Cyfrol Goffa Aneirin Lewis'', gol. W. Alun Mathias ac E. Wyn James ([[Cylch Llyfryddol Caerdydd]], 1992)a Ceri W. Lewis, ''Griffith John Willimsa (1992-1963: Y Dyn a'i Waith'' (Darlith Lenyddol Eisteddfod Genedlaethol Nedd a'r Cyffiniau, 1994).
 
{{DEFAULTSORT:Williams, Griffith John}}