Imbolc: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Hen ŵyl [[Celtiaid|Geltaidd]] yw '''Imbolc''', sydd ar y 1af neu'r 2il o fis Chwefror, sef dechrau'r [[Gwanwyn]]. Enw [[Gwyddeleg]] yw ''Imbolc'' (ynganer: 'Imbolg'), gair sy'n golygu "yn fy mol". Yn y cyfnod Cristnogol daeth [[Gŵyl Fair y Canhwyllau]] i gymryd lle'r hen ŵyl Baganaidd yng Nghymru a nifer o wledydd eraill. Ni wyddom beth oedd yr enw cyn-Gristnogol ar yr ŵyl yng Nghymru, ond parhaodd rhai o draddodiadau ac arferion Imbolc yn rhan o ddathliad yr ŵyl Gristnogol gan y werin. Yn Iwerddon roedd [[Brigit]] (neu [[Brigantia]]; tarddiad enw [[Afon Braint]], Môn) yn dduwies Geltaidd a daeth hon yn ŵyl y Santes Brigid (Cymraeg: [[Ffraid (santes)|Ffraid]]) yn Iwerddon; hi oedd duwies meddygaeth a gefail y gof. Roedd cysylltiad clos iawn rhwng yr ŵyl hon â'r arwyddion hynny fod y gwanwyn ar droed: mamogiaid yn llaetha er enghraifft.

 

 

Roedd tân a phuro yn chwarae rhan bwysig yn Imbolc. Cynheuid canhwyllau yn symbolau fod golau a gwres yr haul yn cryfhau o ddydd i ddydd.