Iaith ddadelfennol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 3:
==Dosbarthu ieithoedd==
[[Delwedd:Graddfa dosbarthiad ieithoedd.png|bawd|360px|Graddfa ieithoedd synthetig ac analytig. Dim ond yr ieithoedd ag 1 mpw sydd yn ynysig.]]
Yn draddodiadol dosberthir ieithoedd fel naill ai analytig neu synthetig. Gwnëir hyn drwy roi mesuraid morffîmmorffem-y-gair (mpw or [[Saesneg]] ''morpheme-per-word'') ar iaith. Hynny yw, mae ieithoedd analytig yn dueddol o gael un morffîmmorffem i bob gair. Mae unrhyw iaith sydd â mpw yn fwy nag 1 yn [[iaith synthetig]]. Dangosir morffemau isod:
 
*Yn y gair Cymraeg ''merch'' dim ond un morffîmmorffem sydd ac felly mae gan y gair hwn 1:1 mpw.
 
*Ond mae gan y gair ''gwyddoniaethau'' dri morffîmmorffem (''gwyddon-, iaeth, -au'') ac felly mae gan y gair hwn 3:1 mpw.
 
Yn fwy diweddar mae ieithyddion wedi dechrau meddwl am ieithoedd gwahanol ar raddfa lle mae'r ieithoedd mwy analytig ar un ochr a'r ieithoedd mwy synthetig ar yr ochr arall. Oherwydd hyn, mae'n rhesymol i alw ieithoedd gyda mpw sydd yn hafal i un yn ieithoedd ynysig, ac yr ieithoedd i gyd gydag mpw yn fwy nag un yn synthetig. Felly mae ieithoedd fel [[Saesneg]] a [[Norwyeg]] yn [[iaith synthetig|ieithoedd synthetig]] ond ar yr ochr analytig gan fod eu mpw yn weddol o isel (er yn uwch nag un). Mae ieithoedd fel [[Rwsieg]] a [[Lithwaniaidd]] ar yr ochr synthetig gan fod ganddynt mpw uchel iawn ganddynt.
 
Mae ieithoedd de-orllewin Asia fel [[Fietnameg]], [[Thaieg]] a [[Tseinaeg|Thseinaeg]] yn dueddol o fod yn ynysig. Yn [[Tseinaeg|Nhseinaeg]] dim ond un morffîmmorffem sydd i bob gair ac felly ni ddefnyddir terfyniadau[[ffurfdroadau]] i fynegi [[cyflwr gramadegol|cyflwr]] neu amser, ond yn hytrach mae hi'n dibynnu ar gyd-destun, safle a geirynnau. Er enghraifft yn y frawddeg ganlynol defnyddir geiryn i ddangos y dyfodol, a dibynnir ar drefn y geiriau i ddangos y berthynas rhwng y [[cyflwr gramadegol|goddrych a gwrthrych]]:
 
:{| class="wikitable" style="text-align: center;"