Tôn (iaith): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau) |
||
Llinell 4:
==Tôn fel nodwedd gwahaniaethu==
Mae'r rhan fwyaf o ieithoedd yn defnyddio traw i gyfleu gwyboadaeth bara-ieithyddol ond nid ydynt yn ieithoedd donyddol oherwydd hyn. Mewn iaith donyddol mae tôn yn ffonemig ac felly mae [[parau lleiaf]] a wahaeniaethir rhyngddynt gan dôn yn bodoli.
Isod gweler pum tôn syml [[Mandarin]]:
#Tôn lefel uchel: /á/ (pinyin <ā>)
#Tôn yn dechrau gyda thraw canol ac yn codi i draw uchel: /ǎ/ (pinyin <á>)
#Tôn isel sydd yn gostwng am ychydig cyn codi i draw uchel os nad oes sillaf yn dilyn: /à/ (pinyin <ǎ>)
#Tôn sy'n cwympo'n gyflym gan ddechrau'n uchel gan gwympo i waelod ystod lleisiol y siaradwr: /â/ (pinyin <à>)
#Tôn niwtral, a ddynodir weithiau gan ddot (.) ym Mhinyin, nid oes tro arbennig iddo; mae ei draw yn dibynnu ar donau y sillafau cyn ac ar eu ôl.
Ym [[Mandarin]] fe wahaniaethir rhwng gwahanol ystyron y gair "ma" drwy dôn yn unig. Gwelir isod adysgrif [[Pinyin]]:
#''māma'' "mam"
#''má'' "cywarch"
#''mǎ'' "ceffyl"
#''mà'' "tafodi"
#''ma'' ([[geiryn]] cwestiwn)
Fe ellir cyfuno'r rhain i mewn i frawddeg:
:妈妈骂马的麻吗? (yn nodweddion traddodiadol; 媽媽罵馬的麻嗎?)
:[[Pinyin]]: ''māma mà mǎ de má ma?''
:[[Cymraeg]]:"Ydy mam yn tafodi cywarch y ceffyl?"
Mae tônau yn newid dros amser ond yn cadw eu sillafu gwreiddiol.
==Nodiant ffonetig==
| |||