Manaweg: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
TXiKiBoT (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: ang:Manisc sprǣc yn newid: pt:Língua manesa |
Treigladau Manaweg |
||
Llinell 22:
Daeth yr [[iaith]] i ben fel iaith gymunedol naturiol yn hanner cyntaf yr [[20fed ganrif|ugeinfed ganrif]]. Bu farw siaradwr cynhenid olaf y Fanaweg, Ned Maddrell, yn [[1974]], ond mae'r iaith wedi cael ychydig o adfywiad yn ddiweddar. Fe'i siaredir gan rai cannoedd o Fanawiaid - rhai sydd wedi dysgu'r iaith o ddiddordeb, a rhai o'u plant yn ogystal. Yn ôl cyfrifiad [[2001]] mae 1,689 yn gallu ei siarad, ei darllen a'i hysgrifennu.
== Treigladau==
[[Delwedd:Douglas Isle of Man welcome sign.jpg|thumb|Mae arwyddion dwyieithog i'w gweld yn llawer o leoedd, er enghraifft, [[Douglas (Ynys Manaw)|Douglas]]. Sylwch fod enw Manaweg y dre, ''Doolish'', wedi treiglo i ''Ghoolish''.]]
Fel pob iaith cheltaidd, mae treigladau gan Manaweg<ref>Broderick 1984–86, 1:7–21; 1993, 236–39; Thomson 1992, 132–35</ref>. Mae dau treiglad ganddi: ''boggaghys'' (math o dreiglad meddal) a ''stronnaghys'' (math o dreiglad trwynol). Mae dau fath o ''boggaghys'' i'w gweld yn sefyllfoedd gwahanol. Dydyn nhw ddim yn gweithio fel treigladau'r Gymraeg.
Dyma treigladau Manaweg:
:{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+'''Treigladau Manaweg'''<ref name="Stowell1998">{{cite book | awdur = Brian Stowell | teitl = Y Coorse Mooar | argraffiad = 2 | blwyddyn = 1998}}</ref>
! rowspan="2" style="background-color:#FFDEAD;" | Llythyr gwreiddiol
! colspan ="2" style="background-color:#FFDEAD;" | Boggaghys
! rowspan="2" style="background-color:#FFDEAD;" | Stronnaghys
|-
! style="background-color:#FFDEAD;" | Math cyntaf
! style="background-color:#FFDEAD;" | Ail fath
|-
|'''p''' {{IPA|/p/}}||'''ph''' {{IPA|/f/}}||'''ph''' {{IPA|/f/}}||'''b''' {{IPA|/b/}}
|-
|'''t''', '''th''' {{IPA|/t/}}||'''h''' {{IPA|/h/}} ||'''t''', '''th''' {{IPA|/t/}}||'''d''' {{IPA|/d/}}
|-
|'''çh''' {{IPA|/tʃ/}}||'''h''' {{IPA|/h/}}||'''çh''' {{IPA|/tʃ/}}||'''j''' {{IPA|/dʒ/}}
|-
|'''c''', '''k''' ''keyl'' {{IPA|/kʲ/}}||'''ch''' {{IPA|/ç/}}||'''ch''' {{IPA|/ç/}}||'''g''' {{IPA|/gʲ/}}
|-
|'''c''', '''k''' ''lheean'' {{IPA|/k/}}||'''ch''' {{IPA|/x/}}||'''ch''' {{IPA|/x/}}||'''g''' {{IPA|/g/}}
|-
|'''b''' {{IPA|/b/}}||'''v''' {{IPA|/v/, /w/}}||'''v''' {{IPA|/v/, /w/}}||'''m''' {{IPA|/m/}}
|-
|'''bw''' {{IPA|/bw/}}||'''w''' {{IPA|/w/}}||'''w''' {{IPA|/w/}}||'''mw''' {{IPA|/mw/}}
|-
|'''d''', '''dh''' {{IPA|/d/}}||'''gh''' {{IPA|/ɣ/}}||'''d''' {{IPA|/d/}}||'''n'''{{IPA|/n/}}
|-
|'''j''' {{IPA|/dʒ/}}||'''y''' {{IPA|/j/}}||'''j''' {{IPA|/dʒ/}}||'''n'y''' {{IPA|/nj/}}
|-
|'''g''' ''keyl'' {{IPA|/gʲ/}}||'''y''', '''gh''' {{IPA|/j/}}||'''y''', '''gh''' {{IPA|/j/}}||'''ng''' {{IPA|/ŋ/}}
|-
|'''g''' ''lheean'' {{IPA|/g/}}||'''gh''' {{IPA|/ɣ/}}||'''gh''' {{IPA|/ɣ/}}||'''ng''' {{IPA|/ŋ/}}
|-
|'''f''' {{IPA|/f/}}|| (dollit) || (dollit) ||'''v''' {{IPA|/v/}}
|-
|'''s''' {{IPA|/s/}}||'''h''' {{IPA|/h/}}|| '''t'''{{IPA|/t/}}||'''s''' {{IPA|/s/}}
|-
|'''str''' {{IPA|/st/}}||'''tr''' {{IPA|/t/}}||'''tr''' {{IPA|/t/}}||'''str''' {{IPA|/st/}}
|-
|'''sl''' {{IPA|/sl/}}||'''l''' {{IPA|/l/}}||'''cl''' {{IPA|/kl/}} ||'''sl''' {{IPA|/sl/}}
|-
|'''sn''' {{IPA|/sl/}}||'''n''', '''sn''' {{IPA|/n/, /sn/}}||'''n''', '''sn''' {{IPA|/n/, /sn/}} ||'''sl''' {{IPA|/sl/}}
|-
|'''sh''' {{IPA|/ʃ/}}||'''h''' {{IPA|/h/}}||'''ç''' {{IPA|/tʃ/}}||'''sh''' {{IPA|/ʃ/}}
|-
|'''m''' {{IPA|/m/}}||'''v''' {{IPA|/v/, /w/}}||'''v''' {{IPA|/v/, /w/}}||'''m''' {{IPA|/m/}}
|-
|'''mw''' {{IPA|/mw/}}||'''w''' {{IPA|/w/}}||'''w''' {{IPA|/w/}}||'''mw''' {{IPA|/mw/}}
|-
|'''qu''' {{IPA|/kw/}}||'''wh''' {{IPA|/ʍ/}}||'''wh''' {{IPA|/ʍ/}}||'''qu''' {{IPA|/kw/}}
|}
==Llyfryddiaeth==
*G. Broderick, ''A Handbook of Late Spoken Manx''. 3 cyfrol. (Llundain, 1984-86)
==Cyfeiriadau==
<references/>
==Cysylltiadau allanol==
Llinell 32 ⟶ 92:
==Gweler hefyd==
*[[Llenyddiaeth Fanaweg]]
{{Ieithoedd Celtaidd}}
| |||