Unbennaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→‎top: Llaw a llygad -canrifoedd yn bennaf using AWB
B nodyn llywio, cat
Tagiau: Golygiad cod 2017
Llinell 1:
{{Gwleidyddiaeth}}
[[Delwedd:Democracyindex2.png|bawd|250px|''Democracy Index'' gan gylchgrawn ''[[The Economist]]'', 2006. Mae'r rhan fwyaf o'r gwledydd mewn lliw tywyll, h.y. y rhai llai democrataidd, yn unbennaethau, y rhan fwyaf yn [[Affrica]] ac Asia.]]
 
'''Unbennaeth''' yw'r drefn wleidyddol lle llywodraethir glad gan unigolyn, yr [[unben]], sy'n llywodraethu mewn dull awtocrataidd ac heb ddod i rym trwy etifeddiaeth fel yn achos [[brenin]].
 
Daw'r gair Cymraeg ''unben'' o'r elfennau 'un' + 'pen' (pennaeth, rheolwr). Mae'r gair cyfatebol yn y rhan fwyaf o iaeithoedd yn tarddu o'r gair [[Lladin]] ''dictatus''. Tardda o gyfnod y [[Gweriniaeth Rhufain|Rhufain Hynafol]] pan roddwyd grym absoliwt i reolwr, dros dro yn unig, mewn argyfwng gwladol.
 
[[Delwedd:Democracyindex2.png|chwith|bawd|250px|''Democracy Index'' gan gylchgrawn ''[[The Economist]]'', 2006. Mae'r rhan fwyaf o'r gwledydd mewn lliw tywyll, h.y. y rhai llai democrataidd, yn unbennaethau, y rhan fwyaf yn [[Affrica]] ac Asia.]]
Defnyddir gwahanol deitlau gan yr unben i ddynodi ei safle, yn aml yn fersiynau o'r gair "arweinydd". Ymhlith yr esiamplau mwyaf adnabyddus o'r [[20fed ganrif]] mae:
* [[Francisco Franco]], ''el Caudillo'', [[Sbaen]]
Llinell 12:
* [[Nicolae Ceauşescu]], 'Conducător'', [[Romania]]
 
[[Categori:GwleidyddiaethUnbenaethau| ]]
[[Categori:Ffurfiau llywodraeth]]