Cabinet y Deyrnas Unedig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

 

==Hanesyddol==

Mae gwreiddau'r Cabinet yn gorwedd yng nghyfnod [[Senedd Lloegr]], sef yn y cyfnod cyn creu [[Teyrnas Prydain Fawr]] a'r Deyrnas Unedig a'i dilynodd. Hyd at 16g penodwyd Swyddogion Gwladwriaethol gan Goron Lloegr, yn unigol, gydag eiddo, pwer a chyfrifoldebau eu hunain. Yr unig gorff ar y lefel hwn oedd [[Cyfrin-gyngor y DU|Cyfrin-gyngor Lloegr]]. Ar ddiwedd y 16g gwelwn gyfeirio mewn dogfennau at "''cabinet council''", sef cyngor a roddwyd i'r brenin neu'r frenhines, yn breifat, mewn ystafell fechan (''cabinet''). Mae'r ''Oxford English Dictionary'' yn tadogi'r enw i [[Francis Bacon]] a'i ''Essays'' (1605) gan fyny mai ef a fathodd y term. Ond yma, mae Bacon yn ei ddefnyddio yng nghyd-destun gwledydd tramor ac yn difrio'r cysyniad fel "remedi oedd yn waeth na'r glefyd ei hun."<ref>[http://www.bartleby.com/3/1/20.html Bacon, Essay "On Counsel"] "''For which inconveniences, the doctrine of Italy, and practice of France, in some kings’ times, hath introduced cabinet counsels; a remedy worse than the disease."</ref>

Yng nghyfnod [[Senedd Prydain Fawr]], sefydlodd [[Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban]] ''"Cabinet Council"'' swyddogol ym 1625, i weithredu fel ei gyngor-cyfrin (neu gyngor preifat) a defnyddir y gair "y Cabinet" am y tro cyntaf ym 1644 - unwaith eto, mewn modd dilornus, estronol.<ref name="oedCabinet">[[OED]] Cabinet</ref>