Elfael: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Canolfan grefyddol ac eglwysig Elfael oedd [[Glascwm]], lle sefydlwyd [[clas]] gan [[Dewi Sant]] neu un o'i ddisgyblion.

 

Mae canolfannau gwleidyddol Elfael yn anhysbys, ond roedd Elfael ym meddiant disgynyddion [[Elystan Glodrydd]], hendaid i'r pumed o [[Llwythau Brenhinol Cymru|Lwythau Brenhinol Cymru]]. Mae'n bosibl felly fod Elfael yn fân deyrnas neu is-deyrnas yn yr [[Yr Oesoedd Canol Cynnar yng Nghymru|Oesoedd Canol Cynnar]]. Ymddengys fod Elfael wedi mwynhau cryn elfen o annibyniaeth fel arglwyddiaeth leol hyd cyfnod y [[Normaniaid]].

 

Yn 1276, fel rhan o [[Cytundeb Trefaldwyn|Gytundeb Trefaldwyn]], daeth i feddiant y [[Normaniaid|Normaniad]] [[Ralph de Toni]] ac yna trwy ddisgynyddion yr arglwydd hwnnw i feddiant [[Iarll Warwick|Ieirll Warwick]]. Codwyd [[castell mwnt a beili|castell Normanaidd]] yn [[Castell Paun|Llanfair Castell Paun]] a fu un o gaerau pwysicaf [[y Mers]].

 

*John Davies, ''Hanes Cymru'' (Llundain, 1990). D.g. Elfael.

*J. E. Lloyd, ''A History of Wales...'' (Longmans, 3ydd arg., 1939)

 

[[Categori:Cantrefi Cymru]]

[[Categori:Teyrnas Powys]]

[[Categori:Arglwyddiaethau'r Mers]]

 

[[en:Elfael]]