Cydbwysedd grym (cysylltiadau rhyngwladol): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Symudodd Adam y dudalen Cydbwysedd grym yng nghysylltiadau rhyngwladol i Cydbwysedd grym (cysylltiadau rhyngwladol) |
ehangu Tagiau: Golygiad cod 2017 |
||
Llinell 1:
Gall cydbwysedd grym cymryd sawl ffurf. Mae'n bosib i bwerau imperialaidd greu cydbwysedd naill ai drwy dra-arglwyddiaeth un [[uwchbwer]] – megis y ''[[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Pax Romana]]'' neu'r ''[[Yr Ymerodraeth Brydeinig|Pax Britannica]]'' – neu rhwng sawl ymerodraeth neu bŵer mawr, megis [[Cytgord Ewrop]] yn y 19g. Mae'n bosib i wladwriaethau ffurfio cyfundrefnau megis [[cynghrair milwrol|cynghreiriau milwrol]], blociau masnach, a sefydliadau rhyngwladol i wella'r cysylltiadau rhyngddynt ac i gadw'r cydbwysedd grym. Gall y drefn ryngwladol bwysleisio'r posibilrwydd o ryfel er mwyn annog y wladwriaethau i beidio ag ansefydlogi'r cydbwysedd grym: gelwir y fath sefyllfa yn [[cydbwysedd braw|gydbwysedd braw]] neu [[cydbwysedd bygythiad|gydbwysedd bygythiad]].
Nid yw sefydlogrwydd y cydbwysedd grym yn amlwg bob tro. Yn ystod [[y Rhyfel Oer]], cafodd Ewrop ei rhannu yn [[maes dylanwad|feysydd dylanwad]] y ddau uwchbwer: gwledydd [[cyfalafiaeth|cyfalafol]] y gorllewin, aelodau [[NATO]], dan ddylanwad [[Unol Daleithiau America]]; a gwledydd [[comiwnyddiaeth|comiwnyddol]] y dwyrain, aelodau [[Cytundeb Warsaw]], dan ddylanwad [[yr Undeb Sofietaidd]]. Nodai'r sefyllfa [[pegynedd yng nghysylltiadau rhyngwladol|ddeubegwn]] hon gan [[ras arfau]] niwclear rhwng y ddwy ochr. Cafodd y syniadaeth y tu ôl i'r strategaeth hon ei galw'n "Cyd-ddinistr Sicr": yn ôl ei chefnogwyr, buasai [[ataliaeth niwclear]] yn atal y ddwy ochr rhag mynd i ryfel yn erbyn ei gilydd. Yn ôl ei gwrthwynebwyr, system hynod o danllyd oedd hyn a oedd yn agos iawn at achosi [[rhyfel niwclear]] a dinistr ar raddfa eang. Ni frwydrodd yr Unol Daleithiau a'r Undeb Sofietaidd yn uniongyrchol yn erbyn ei gilydd, er iddynt gefnogi ochrau gwrthwynebol mewn "[[rhyfel trwy ddirprwy|rhyfeloedd trwy ddirprwy]]" a [[rhyfel cyfyngedig|rhyfeloedd cyfyngedig]] megis [[Rhyfel Fietnam]]. Yn y diwedd, [[diddymiad yr Undeb Sofietaidd|cwympodd yr Undeb Sofietaidd]] heb i'r un ochr ollwng [[bom atomig]] ar yr ochr arall.
== Gweler hefyd ==
* [[Cyfyng-gyngor diogelwch]]
* [[Gwactod grym]]
{{eginyn cysylltiadau rhyngwladol}}▼
[[Categori:Diogelwch rhyngwladol]]
[[Categori:Realaeth (damcaniaeth cysylltiadau rhyngwladol)]]
|