Baróc: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
JAnDbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: vls:Barok
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: gan:巴洛克式; cosmetic changes
Llinell 1:
Arddull arbennig mewn [[pensaernïaeth]], [[cerddoriaeth]] a'r [[celfyddydau]] a fu'n boblogaidd rhwng diwedd yr [[17eg ganrif]] a chanol y [[18fed ganrif]], yn enwedig yng ngwledydd [[Catholig]] [[Ewrop]], yw '''Baróc''' (benthyciad o'r gair [[Saesneg]] ''Baroque'' sydd yn ei dro yn fenthyciad o'r gair [[Ffrangeg]] ''baroque'' o'r gair [[Sbaeneg]] ''barrueco''). Mae'r term yn cael ei ddefnyddio weithiau i ddisgrifio unrhyw arddull anghyffredin yn y celfyddydau a.y.y.b. yn ogystal. Gellid ystyried yr arddull Baróc fel adwaith yn erbyn [[Clasuriaeth]] y [[Dadeni]]. Dechreuodd yn yr [[Eidal]].
 
[[ImageDelwedd:Stift melk 001 2004.jpg|250px|bawd|[[Abaty Melk]], [[Awstria]]: enghraifft enwog o bensaernïaeth faróc]]
Fe'i nodweddir mewn pensaernïaeth ac arlunio gan y defnydd o linellau ystwyth neu dorredig, arddurnwaith blodeuog a goreuraidd (a arweiniodd at yr arddull [[Rococo]]) ac effeithiau gofodol dramatig. Ymhlith yr artistiaid baroc pwysicaf gellid crybwyll [[Bernini]], [[Borromini]], [[Caravaggio]] a [[Rubens]].
 
Llinell 8:
Mewn llenyddiaeth mae Baróc yn derm llai pendant a diffiniedig. Gellid ystyried [[nofel]]au [[picaresg]] y cyfnod yn enghraifft. Roedd yn ddylanwad pwysig ar lenyddiaeth y cyfnod yn ogystal, yn enwedig yn [[Ffrainc]], yr [[Eidal]], de'r [[Almaen]] a [[Sbaen]].
 
=== Rhai cyfansoddwyr Baróc ===
*[[Claudio Monteverdi]] ([[1567]]–[[1643]]) ''[[Vespro della Beata Vergine 1610 (Monteverdi)|Vespers]]'' ([[1610]])
*[[Heinrich Schütz]] ([[1585]]–[[1672]]), ''[[Symphoniae Sacrae]]'' ([[1629]], [[1647]], [[1650]])
*[[Jean-Baptiste Lully]] ([[1632]]–[[1687]]) ''[[Armide (Lully)|Armide]]'' ([[1686]])
*[[Johann Pachelbel]] ([[1653]]–[[1706]]), ''[[Canon Pachelbel|Canon in D]]'' ([[1680]])
*[[Arcangelo Corelli]] ([[1653]]–[[1713]]), ''[[Deuddeg concerti grossi, op.6 (Corelli)|12 concerti grossi]]''
*[[Henry Purcell]] ([[1659]]–[[1695]]) ''[[Dido and Aeneas]]'' ([[1687]])
*[[Tomaso Albinoni]] ([[1671]]–[[1751]]), ''[[Sonata a sei con tromba]]''
*[[Antonio Vivaldi]] ([[1678]]–[[1741]]), ''[[Il Quattri Stagioni]]'')
*[[Jean-Philippe Rameau]] ([[1683]]–[[1764]]) ''[[Dardanus (opera)|Dardanus]]'' ([[1739]])
*[[George Frideric Handel]] ([[1685]]–[[1759]]), ''[[Water Music (Handel)|Water Music Suite]]'' ([[1717]])
*[[Domenico Scarlatti]] ([[1685]]–[[1757]])
*[[Johann Sebastian Bach]] ([[1685]]–[[1750]]), ''[[Brandenburg concertos]]'' ([[1721]])
*[[Georg Philipp Telemann]] ([[1681]]–[[1767]]), ''[[Der Tag des Gerichts]]'' ([[1762]])
*[[Giovanni Battista Pergolesi]] ([[1710]]–[[1734]]), ''[[Stabat Mater]]'' ([[1736]])
 
== Gweler hefyd ==
*[[Rococo]]
 
Llinell 52:
[[fi:Barokki]]
[[fr:Baroque]]
[[gan:巴洛克式]]
[[gl:Barroco]]
[[he:בארוק]]