Robert E. Lee: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B robot yn ychwanegu: sk:Róbert Eduard Lee
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: co:Robert Edward Lee; cosmetic changes
Llinell 1:
[[ImageDelwedd:Robert Edward Lee.jpg|bawd|200px|Robert E. Lee]]
 
'''Robert Edward Lee''', a adwaenir fel '''Robert E. Lee''', ([[19 Ionawr]] [[1807]] - [[12 Hydref]] [[1870]]), oedd y cadfridog amlycaf ar ochr [[Taleithiau Cydffederal America|y De Cydffederal]] yn [[Rhyfel Cartref America]].
Llinell 5:
Ganed Lee yn [[Swydd Westmoreland, Virginia|Swydd Westmoreland]], [[Virginia]], yn fab i [[Henry Lee III]] "Light Horse Harry" (1756–1818), Llywodraethwr Virginia, a'i ail wraig, Anne Hill Carter (1773–1829). Aeth i ysgol filwrol West Point, lle roedd yn un o'r myfyrwyr disgeiriaf. Erbyn i'r Rhyfel Cartref ddechrau, ystyrid ef yn un o filwyr galluocaf yr Unol Daleithiau, ac yn gynnar yn [[1861]], cynigiodd yr Arlywydd [[Abraham Lincoln]] ei wneud yn bennaeth ar fyddin yr Undeb. Gwrthododd Lee, gan fod talaith Virginia ymhlith y taleithiau oedd wedi gadael yr Undeb, a'i fod yn teimlo fod rhaid iddo ddilyn ei dalaith.
 
Daeth yn brif gynghorydd i [[Jefferson Davis]], Arlywydd y De, yna ym mis Mehefin [[1862]] daeth yn arweinydd lluoedd y De yn y dwyrain, byddin a ail-enwodd Lee yn "Fyddin Gogledd Virginia". Enillodd nifer o fuddugoliaethau pwysig dros fyddinoedd yr Undeb, yn arbennig [[Brwydrau'r Saith Diwrnod]], [[Ail Frwydr Bull Run]], [[Brwydr Fredericksburg]] a [[Brwydr Chancellorsville]]. Pan geisiodd ymosod ar y Gogledd, bu'n llai llwyddiannus; bu raid iddo ddychwelyd i'r de wedi [[Brwydr Antietam]] yn 1862, a gorchfygwyd ef ym [[Brwydr Gettysburg|Mrwydr Gettysburg]] yn [[1863]] gan [[George Meade]].
 
Yng ngwanwyn [[1864]], dechreuodd pennaeth newydd byddinoedd yr Undeb, [[Ulysses S. Grant]], gyfres o ymgyrchoedd yn erbyn byddin Lee. Er fod golledion Grant yn llawer mwy na rhai Lee yn y brwydrau a ddilynodd, gallai'r Undeb ddod a milwyr newydd i'r maes yn eu lle, tra'r oedd adnoddau'r de bron ar ben. Bu raid i Lee ildio i Grant yn Appomattox Courthouse ar [[9 Ebrill]] [[1865]].
 
{{DEFAULTSORT:Lee, Robert E.}}
{{Cyswllt erthygl ddethol|de}}
 
[[Categori:Genedigaethau 1807]]
[[Categori:Marwolaethau 1870]]
Llinell 16 ⟶ 18:
[[Categori:Rhyfel Cartref America]]
[[Categori:Taleithiau Cydffederal America]]
 
{{Cyswllt erthygl ddethol|de}}
 
[[bg:Робърт Лий]]
[[ca:Robert Lee]]
[[co:Robert Edward Lee]]
[[cs:Robert Edward Lee]]
[[da:Robert E. Lee]]