Tacitus: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

[[Hanes]]ydd [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeinig]] a llenor yn yr iaith [[Lladin|Ladin]] oedd '''Gaius Cornelius Tacitus''' neu '''Publius Cornelius Tacitus''' (fl. c.[[55]] - c.[[120]] O.C.). Credir iddo gael ei eni yn nhalaith [[Gallia Narbonensis]] (de [[Ffrainc]] heddiw), ond nid oes sicrwydd am hynny. Mae'n bosibl mae asiant imperialaidd yng ngogledd-ddwyrain [[Gâl]] a oedd yn gyfrifol am dalu [[Lleng Rufeinig|llengwyr Rhufeinig]] byddin y [[Rhein]] oedd ei dad. Cafodd Tacitus ei eni tua 55 O.C., yn ystod teyrnasiad yr [[Rhestr Ymerodron Rhufeinig|ymerodr]] [[Claudius]]. Bu marw tua diwedd teyrnasiad [[Trajan]] ([[98]] - [[117]]) neu'n fuan ar ôl hynny. Chwareai rhan bur bwysig ym mywyd cyhoeddus ei oes ond fe'i cofir yn bennaf am ei gyfraniad arbennig i lên hanes.

 

Mae pump o weithiau Tacitus wedi goroesi (tri yn gyfan, dau yn rhannol).

 

* (117) ''Ab excessu divi Augusti'' (''[[Croniclau (Tacitus)|Croniclau]]'' neu'r ''Annales''). Efallai y pwysicaf o'i lyfrau. Dim ond pedwar llyfr a rhan o bumed sydd wedi goroesi. Hanes Rhufain a'i hymerodron o amser [[Augustus]] i [[Nero]] a geir ynddo.

 

*Michael Grant (cyf.), ''Tacitus: On Imperial Rome'' (Llundain, 1956 ac wedyn). Yr ''Annales''. Clasur o gyfieithiad Saesneg yn nghyfres [[Penguin]].

*John Owen Jones (cyf.), ''O Lygad y Ffynnon'' (Y Bala, 1899). Cyfieithiad Cymraeg darllenadwy o rannau o'r ''Agricola'' (a gweithiau gan hanesyddion eraill).

*H. Mattingly (cyf.), ''Tacitus: On Britain and Germany'' (Llundain, 1948 ac wedyn). Yr ''Agricola'' a'r ''Germania'' yn llyfrau Penguin.

 

[[Categori:Hanesyddion Rhufeinig]]

[[et:Tacitus]]

[[eu:Publio Kornelio Tazito]]

[[fi:Tacitus]]

[[fr:Tacite]]