Pen-y-bryn, Abergwyngregyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→‎Delweddau: cywirio cat
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Garth Celyn 1.jpg|bawd|dde|250px|Garth Celyn o hirbell.]]
Safle llys [[Teyrnas Gwynedd|Tywysogion Gwynedd]] yn [[Abergwyngregyn]] oedd '''Garth Celyn'''. Ni cheir cytundeb am ei union safle.
 
Yn wreiddiol, [[Aberffraw]] ym [[Môn]] oedd prif lys brenhinllin Gwynedd, ond Garth Celyn, prif lys [[cantref]] [[Arllechwedd]], oedd y prif lys yn ystod teyrnasiad [[Llywelyn Fawr]], a pharhaodd yn brif lys yng nghyfnod ei olynwyr [[Dafydd ap Llywelyn]] a [[Llywelyn ap Gruffudd]]. Mewn effaith, er bod y tywysogion yn dal i fynd "ar gylch" ar adegau o'r flwyddyn i gynnal y llys brenhinol yn lleol, Garth Celyn yn Aber oedd safle llys [[Tywysogaeth Cymru]] annibynnol yn y 13eg ganrif.
 
Safle llys tywysogion [[Teyrnas Gwynedd|Gwynedd]] yn [[Abergwyngregyn]] oedd '''Garth Celyn'''. Yn wreiddiol, [[Aberffraw]] oedd prif lys brenhinllin Gwynedd, ond Garth Celyn, prif lys [[cantref]] [[Arllechwedd]], oedd y prif lys yn ystod teyrnasiad [[Llywelyn Fawr]], a pharhaodd yn brif lys yng nghyfnod ei olynwyr [[Dafydd ap Llywelyn]] a [[Llywelyn ap Gruffudd]]. Saif mewn safle strategol bwysig, lle mae'r hen ffordd o'r dwyrain dros [[Bwlch y Ddeufaen|Fwlch y Ddeufaen]] yn disgyn at arfordir [[Afon Menai]] a'r fferi drosodd i [[Llanfaes]] ar Ynys Môn.
 
Yma y bu farw [[Siwan (gwraig Llywelyn Fawr)|Y Dywysoges Siwan]], gwraig Llywelyn Fawr]], a'u mab Dafydd ap Llywelyn,. acYma ymahefyd y cafwyd [[Gwilym Brewys]] yn ystafell wely Siwan yn [[1230]]. Ceir nifer o lythyrau a dogfennau eraill sy'n nodi ei bod wedi eu hysgrifennu yng Ngarth Celyn.
 
Yn ddiweddar, haerwyd mai safle'r llys yw lle saif Pen y Bryn, plasdy a adeiladwyd yn wreiddiol gan Rhys Thomas a'i wraig Jane, a gafodd y tiroedd hyn yn 1553. Dywedir iddynt adeiladu'r plasdy ar adfeilion y llys. Saif Pen y Bryn ar godiad tir ychydig i'r gorllewin o ganol pentref Abergwyngregyn, ar ochr arall yr afon, ar lethr wrth droed bryn coediog (SH653726).
 
==Delweddau==