Niwclews atomig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Ardal bach dwys yng nghanol [[atom]] yw '''niwclews atomig''', mae ganddo wefr bositif sy'n cynnwys [[Niwcleon|niwcleonau]] ([[Proton|protonau]] a [[Niwtron|niwtronau]]). Mae diamedr y niwclews yn amrywio yn ei faint o of 1.6 [[medre|fm]] (10^-15 m) (ar gyfer proton o [[hydrogen]] ysgafn) i tua 15 fm (ar gyfer yr atomau trymaf megis [[wraniwm]]). Mae'r meintiau'n lawer llai na maint cyfan yr atom, o gymhareb o 23,000 (wraniwm) i tua 145,000 (hydrogen). Creir bron holl fàs yr atom gan brotonau a niwtronau yn y niwclews, gyda chyfraniad bach iawn gan yr elecronau sy'n ei gylchu. Daw etymoleg y term niclews o 1704, agn olygu “cnewyllyn cneuen”. Yn 1844, defnyddiodd [[Michael Faraday]] y term i gyfeirio at “pwynt canolog yr atom”. Cynnigwyd yr ystyr gyfoes am un atomaidd gan [[Ernest Rutherford]] yn 1912.<ref>[http://www.etymonline.com/index.php?search=Nucleus&searchmode=none Nucleus – Online Etymology Dictionary]</ref> Ni fabwysiadwyd y term “niwclews” i theori atomaidd yn syth, er engraifft yn 1916, fe ddywedodd [[Gilbert N. Lewis]] yn ei erthygl enwog ''The Atom and the Molecule''<ref>[http://dbhs.wvusd.k12.ca.us/webdocs/Chem-History/Lewis-1916/Lewis-1916.html 'The Atom and the Molecule'']</ref>, fod “yr atom wedi ei gyfansoddi o ''gnewyllyn'' ac atom allanol neu ''blisgyn''”.