Landnámabók: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau)
Golygu cyffredinol (manion), replaced: 11eg ganrif → 11g using AWB
Llinell 1:
[[Image:LandnamabokManuscriptPage.jpg|thumbbawd|rightdde|Tudalen o [[memrwn|femrwn]] o lawysgrif Landnáma yn Athrofa Astudiaethau Islandeg Árni Magnússon in [[Reykjavík]]]]
{{Italic title}}
Mae'r '''''Landnámabók''''' (ynganiad yn [[Islandeg]]: ''lantnaumaˌpouk'', “Llyfr y Gwladychu”), a dalfyrir yn aml i '''''Landnáma''''', yn lyfr Canol Oesol o [[Gwlad yr Iâ|Wlad yr Iâ]] sydd yn esbonio mewn manyldeb hanes gwladychu Gwlad yr Iâ gan y Northmyn yn yr 9g a'r 10g.
 
==Landnáma==
[[Delwedd:Landnamabok.jpg|thumbbawd|180px|Blaen dalen fersiwn a olygwyd gan H. Kruse yn 1688]]
Rhennir y ''Landnámabók'' mewn i bump rhan a thros 100 o benodau. Mae'r rhan gyntaf yn adrodd sut y gwladychwyd yr ynys. Mae'r rhannau eraill wedyn yn adrodd hanes y gwladychu yn ddaearyddol, chwarter wrth chwarter gan ddechrau yn y gorllewin a gorffen gyda'r de. Mae'n olrhain digwyddiadau a hanes teuluoedd hyd at y 12g. Disgrifir hanes dros 3,000 person a 1,400 annedd neu dreflan. Mae'n nodi lle ymsefydlodd pob ymsefydlydd gan gynnwys ach byr i'r teulu. Ceir weithiau storiau byrion anecdotaidd yn y llyfr.
 
Llinell 12:
 
==Fersiynau sydd wedi Goresgyn==
Dydy'r copi gwreiddiol un o'r llyfr heb oresgyn a daw'r fersiynau cynharaf sydd gennym o ail hanner y 13g neu ychydig yn hwyrach. Credir i'r fersiwn wreiddiol gael ei hysgrifennu yn y 11eg ganrif11g, a chredir iddi darddu gyda Ari Þorgilsson inn frodi (1068-1148), neu ei fod wedi cymryd rhan yn ei chreu.
 
Digwyddodd gwladychiad gyntaf Gwlad yr Iâ yn ystod Oes y [[Llychlyniaid]] rhwng 870 a 930, ond mae'r ''Landnámabók'' yn nodi disgynyddion oedd yn byw wedi hynny fewn i'r 11g.