Wicipedia

Tennessee Williams: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Ychwanegu rhyngwici Sa
tacluso
Llinell 1:
[[Dramodydd]] [[Americanwyr|Americanaidd]] o dras [[Cymry|Cymreig]] ofoedd '''Thomas Lanier Williams''' (Mawrth 26, 1911 – Chwefror 25, 1983) a enillodd llawer iawn o wobrau uchaf am ei ddramâu. Newidiodd ei enw i "[[Tennessee]]", sef talaith enedigol ei dad yn 1939.
 
Enillodd Wobr Pulitzer am ''[[A Streetcar Named Desire]]'' yn 1948 ac am ei ddrama ''[[Cat on a Hot Tin Roof]]'' yn 1955. Enillodd ''[[The Glass Menagerie]]'' (1945) a ''[[The Night of the Iguana]]'' (1961) Wobr "New York Drama Critics' Circle]". Enillodd ei drama ''[[The Rose Tattoo]]'' Wobr Tony (Tony Award) am y ddrama gorau, yn 1952.
==Plentyndod ac addysg==
Nid yn Nhennessee ond yn [[Columbus, Mississippi|Columbus]], [[Mississippi]], y'i ganwyd, a hynny ar 26 Mawrth, 1911 yn nhŷ ei daid a oedd yn offeiriadwerthwr Anglicanaiddteithiol. Daeth ei enw canol, Lanier o [[Virginia]]. Yn bump oed roedd yn sal iawn efo diphtheria. Roedd rhaid iddo aros yn ei wely am ddwy flynedd - ac yna y dechreuodd ddarllen o ddifri dan ddylanwad ei fam. Cornelius Williams oedd ei dad ondac efallai oherwydd salwch ei fab cafodd Tennessee fawr o sylw ganddo; rhoddodd fwy o sylw i Dakin, brawd Williams.
 
Mam ddominyddol go iawn - fel ambell un o'i gymeriadau - oedd ei fam, Edwina Dakin Williams - ac roedd gan mwy nag un aelod o'r teulu broblemau meddyliol. Aeth i Brifysgol [[Missouri]] yn y tridegau lle bathwyd yr enw "Tennessee" gan y myfyrwyr eraill; mae stori arall amdano yn adrodd hanes y teulu yn ymladd yn erbyn brodorion [[Tennessee]]. Wedi iddo farw aeth ei holl arian i brifysgol yn Nhennessee. Erbyn diwedd y tridegau graddiodd ef o Brifysgol Iowa (ym 1938). Ei ddrama gynharaf oedd 'Cairo, Shanghai, Bombay!' a gynhyrchwyd yn 1935 ym [[Memphis, Tennessee|Memphis]], Tennessee.
 
==Gwaith llenyddol==
Roedd Williams yn byw o 1939 yn y French Quarter, [[New Orleans]], [[Louisiana]]. YnaYma yr ysgrifennodd ef ei ddramâu enwog ''The Glass Menagerie'' (1944), cyfieithiad Cymraeg ''Pethau Brau'' (1992) ac ''A Streetcar Named Desire'' (1947) a gyfeithwyd i'r Gymraeg dan yr enw ''Cab Chwant'' (1995) - y ddau drosiad gan Emyr Edwards. Symudodd wedyn i [[Key West]], [[Florida]], efo ei'i bartner oes, Frank Merlo, (bu farw ym 1963 o gancr yr ysgyfaint) roedd y perthynasberthynas hynrhyngddynt yn help mawr iddo oroesi episodaucyfnodau o iselder . Ni chafodd gymaint o lwyddiant wedi marwolaeth ei gymar oes ym 1963 - ond ym mis Medi 2006 cynhyrchwyd ei ddrama 'heb ei gyhoeddi' ''The Parade, or Approaching the End of Summer'', sy'n fath o [[hunangofiant]]. Cyhoeddwyd ei ddrama olaf ''A House Not Meant to Stand'' yn 2008. Roedd yn awdur straeon byrion cyn troi at ddrama. Ysgrifennodd hefyd rhywtua 70 a ddramâu un act.
 
Erbyn heddiw - oherwydd enwogrwydd Tennessee Williams - mae Key West yn un o brif gymunedau hoyw yr Unol Daleithiau. Roedd ei chwaer Rose yn scitsophrenaiddscitsoffrenaidd a dreuliodd ei fywydbywyd mewn ysbytai - ac wedi iddi ddioddef lobotimi daethgwylltiodd Tennessee yn grac efo ei deulu . Roedd Tennessee Williams ei hun yn gaeth i alcohol, amphetaminau a barbitiwradau. Bu farw dan eu dylanwad ym 1983.
 
==Llyfryddiaeth==
===Dramâu===
*1938 ''Not About Nightingales''
*1944 ''The Glass Menagerie''
*1947 ''A Streetcar Named Desire'' (a ennillodd [[Gwobr Pulitzer]])
*1948 ''Summer and Smoke''
*1951 ''The Rose Tattoo'' (gwobr Tony)
*1953 ''Camino Real''
Llinell 22 ⟶ 24:
*1957 ''And Tell Sad Stories of the Deaths of Queens . . . "
*1958 ''Something Unspoken"
*1958 ''Suddenly, Last Summer''
*1959 ''Sweet Bird of Youth''
*1961 ''Night of the Iguana''
Llinell 49 ⟶ 51:
*1964 ''Night of the Iguana'' efo [[Richard Burton]] ac [[Ava Gardner]]
*1966 ''Camino Real'' efo [[Martin Sheen]]
*1974 ''The Migrants'' efo [[Cloris Leachman]] a [[Brad Sullivan]]
*1990 ''Orpheus Descending'' efo [[Kevin Anderson]] a [[Vanessa Redgrave]]
*1993 ''Suddenly last Summer'' efo [[Maggie Smith]] a [[Rob Lowe]]
*2001 ''The Yellow Bird'' efo [[James Coburn]] a [[Faye Dunaway]]
 
===Straeon byrion===
Llinell 67 ⟶ 69:
 
===Cyfieithiadau i'r Gymraeg===
*''Pethe brau'' : cyfieithiad o ''The Glass Menagerie'' gan Emyr Edwards 1992, Llandysul : Gwasg Gomer
*''Cab chwant'' : cyfieithiad o ''A Streetcar Named Desire'' gan Emyr Edwards 1992; Aberystwyth : Canolfan Astudiaethau Addysg, ©1995.
 
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Tennessee_Williams"