Tour de France: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B robot yn ychwanegu: ga:Tour de France
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: mk:Тур де Франс; cosmetic changes
Llinell 46:
Fel yn y rhan fwyaf o rasys seiclo, mae cystadleuwyr yn y Tour de France yn cymryd rhan fel aelod o dîm. Mae rhwng 20 a 22 o dimau a 9 reidiwr ym mhob un. Yn draddodiadol, ar wahoddiad yn unig y caiff y timau gystadlu, a gwahoddir timau proffesiynol gorau'r byd. Adnabyddir pob tîm gan enw ei gefnogwr ariannol, ac mae gan y beicwyr git nodedig. Mae pob beiciwr o fewn tîm yn helpu'r aelodau eraill ac mae gan bob un 'gar tîm', sy'n dilyn y ras (fersiwn symudol o griwiau pit mewn rasio ceir).
 
== Hanes ==
{{gweler|:Categori:Tour de France yn ôl blwyddyn}}
<div style="float: right; margin: 0 0 0em 0em; clear:right;">
</div>
Sefydlwyd y Tour fel digwyddiad cyhoeddusrwydd ar gyfer papur newydd ''L'Auto'' (rhagflaenydd papur newydd ''[[L'Équipe]]'' heddiw) gan ei olygydd, [[Henri Desgrange]], i fynd gam ymhellach na ras ''[[Paris-Brest-Paris|Paris-Brest et retour]]'' (a noddwyd gan ''L'Auto'' hefyd).<ref name="origins">Geoffrey Wheatcroft ''Le Tour: a history of the Tour de France, 1903-2003 '' Pocket Books, 2003, Lludain, tudalen 13, ISBN 0-7434-4992-4</ref> Daeth y syniad o ras daith o amgylch Ffrainc gan brif [[ohebydd|ohebydd]] newyddion seiclo Desgrange, y dyn 26 oed, [[Géo Lefèvre]]<ref name="tourorigins">Les Woodland ''The Yellow Jersey Companion to the Tour de France'' Yellow Jersey Press, 2003, llundain</ref>. Cafodd Desgrange ginio â Lefèvre mewn bwyty (heddiw 'TGI Friday') ym [[Montmartre]], [[Paris]], ar [[20 Tachwedd]] [[1902]]<ref name="tourorigins" />. Datganodd ''L'Auto'' y ras ar [[19 Ionawr]] [[1903]]. Y cynllun oedd i drefnu taith pum wythnos o [[31 Mai]] hyd [[5 Gorffennaf]]; ond profodd hyn i fod yn rhy beichus. Gan na chafwyd ond 15 o ymgeiswyr, cwtogodd Desgrange ar hyd y ras felly i 19 diwrnod, gan newid y dyddiadau fel y byddai'r ras yn rhedeg o [[1 Gorffenaf|1]] hyd [[19 Gorffenaf]] a chynnig dogn dyddiol. Denodd y cynllun newydd 60 o ymgeiswyr, gan gynnwys amaturiaid, rhai yn ddi-swydd, ac eraill ond yn fentrus. Y cymeriadau hyn a ddaliodd ddychymyg y cyhoedd<ref name="tourorigins" />. Roedd natur galed y ras (gyda hyd cymhedrol pob 6 cam yn 400km, disgwylwyd y reidwyr i seiclo drwy ddechrau'r nos weithiau<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/in_depth/2001/tour_de_france/1364736.stm ''BBC History of the Tour de France: 1903-1914: Pioneers and 'assassins'''] [[BBC]]</ref>, a phrofodd i fod yn boblogaidd. Roedd llwyddiant y ras gymaint fel y cynyddodd cylchrediad y papur, oedd tua 25,000 cyn Tour 1903, i 65,000 ar ôl y ras<ref name="tourorigins" />. Erbyn 1908, roedd y ras wedi hybu'r papur at gylchrediad o dros chwarter miliwn, ac yn ystod Tour 1923, roedd yn gwerthu 500,000 copi y diwrnod. Honodd Desgrange mai 854,000 oedd record uchaf y cylchrediad, lefel a gyrhaeddwyd yn ystod Tour 1933''<ref>[http://www.bikeraceinfo.com/tdf/tdf%20history/tdfhistory1930.html ''Torelli's History of the Tour de France: the 1930s'' neu, ''All They Wanted To Do Was to Sell a Few More Newspapers'' BikeRaceInfo.com]</ref> Erbyn heddiw, trefnir y ras gan y ''Société du Tour de France'', rhan atodol o ''[[Amaury Sport Organisation]]'' (ASO), sydd yn ei dro yn ran o gwmni cyfryngau ''L'Équipe.''
 
== Disgrifiad ==
{{eginyn-adran}}
 
=== Cyfarwyddwyr y Ras ===
*1903 - 1939 [[Henri Desgrange]]
*1947 - 1961 [[Jacques Goddet]]
Llinell 67:
{{eginyn-adran}}
 
=== Gwobr Arianol ===
{{eginyn-adran}}
 
== Crysau Dosbarthol ==
{{eginyn-adran}}
 
=== Yr Arweiniwr ===
{{prif|maillot jaune}}
[[Delwedd:Lance Armstrong Tour de France Pforzheim 2005-07-09.jpg|thumb|Enillydd saith gwaith, [[Lance Armstrong]] yn y ''[[maillot jaune]]''.]]
{{eginyn-adran}}
 
=== Dosbarthiad pwyntiau yn y gystadleuaeth ===
{{prif|maillot vert}}
{{gweler|Points classification}}
Llinell 95:
Os yw nifer o feicwyr yn gyfartal o ran nifer o bwyntiau yn y safle cyntaf, mae'r nifer o fuddugoliaethau cam yn penderfynu enillyd y Grys Gwyrdd, ac yna nifer o fuddugoliaethau yn y sbrintiau canolraddol os yw'r beicwyr yn dal yn gyfartal, wedyn safle'r reidiwr yn y dosbarth cyffredinol.
 
=== Brenin y Mynyddoedd ===
{{prif|Crys Dot Polca}}
[[ImageDelwedd:Michael Rasmussen 2005 TdF Stage 20 St Etienne ITT.jpg|thumb|right|[[Michael Rasmussen]] yn gwisgo'r crys dot polca yn 2005.]]
Mae "[[Brenin y Mynyddoedd]]" yn gwisgo crys gwyn gyda smotiau coch (''maillot à pois rouges''), a gyfeirir ati fel y "crys dot polka" a ysbrydolwyd gan grys a welodd y cyn-drefnwr, Félix Lévitan, tra yn nhrac Vélodrome d'Hiver, Paris yn ei ieuenctid. Penderfynnir y gystadleuaeth gan bwyntiau a wobrwyir i'r reidwyr cyntaf i gyrraedd copa elltydd a mynyddoedd penodedig, gyda'r nifer mwyaf o bwyntiau ar gael ar y dringiadau caletaf.
 
Llinell 116:
Er i'r gystadleuaeth gael ei chyflwyno yn 1933, ni chyflwynwyd y grys tan 1975.
 
=== Dosbarthiadau Eraill ===
{{eginyn-adran}}
 
Llinell 125:
{{gweler|Stage (bicycle race)}}
=== Mass-start stages ===
[[ImageDelwedd:TourDeFrance 2005 07 09.jpg|thumb|A collected peloton in the 2005 Tour.]]
{{eginyn-adran}}
 
=== Time trial unigol ===
{{gweler|Individual time trial|Time trialist}}
[[ImageDelwedd:Lance-Armstrong-TdF2004.jpg|220px|thumb|Lance Armstrong yn reidio prologue Tour 2004.]]
{{eginyn-adran}}
 
=== Time trial Tîm ===
{{gweler|Team time trial}}
[[ImageDelwedd:CLM CSC Team (2004).jpg|left|thumb|[[Team CSC]] yn TTT 2004.]]
{{eginyn-adran}}
 
Llinell 144:
{{eginyn-adran}}
 
=== Terminoleg ===
{{gweler|[[Bicycling terminology]]}}
{{eginyn-adran}}
Llinell 161:
{{Gweler|Rhestr seiclwyr proffesiynol sydd wedi marw yn ystod ras}}
* 1910: Boddodd y rasiwr [[Ffrainc|Ffrangeg]], [[Adolphe Helière]], yn y [[French Riviera]] yn ystod diwrnod gorffwys.
* 1935: Bu farw rasiwr [[Sbaen|Sbaeneg]]eg, [[Francisco Cepeda]], ar ôl disgyn lawr caunant ar y [[Col du Galibier]].
* 1967: [[13 Gorffennaf]] ar Gam 13: Bu farw rasiwr [[Lloegr|Seisnig]], [[Tom Simpson]], o ddiffyg y galon yn ystod dringo'r [[Mont Ventoux]]. Darganfyddwyd [[Amphetamin]]au ac [[Alcohol]] ar grys ac yng ngwaed Simpson. Achosodd ei farwolaeth i drefnwyr y ras ddechrau rhaglen o brofi am gyffuriau.
* 1995: [[18 Gorffennaf]], stage 15: Bu farw rasiwr [[Yr Eidal|Eidaleg]], [[Fabio Casartelli]], mewn damwain tra'r oedd yn teithio tua 88 [[km/h]] (55 [[mph]]) wrth ddisgyn y [[Col de Portet d'Aspet]]. Derbyniodd Casartelli drawma pen anferthol pan drawiodd â bloc concrid a bu farw yn y fan. Nid oedd yn gwisgo helmed ar y pryd, ond mae'n debygol na fyddai gwisgo helmed wedi ei achub bethbynnag gan nad oedd yn amddiffyn y rhan o'i ban a drawiodd y bloc concrid. <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/other_sports/cycling/4682485.stm ''Tour tragedy 10 years on'' Matt Majendie BBC]</ref>
Llinell 171:
* 2002: Bu farw bachgen 7 oed, Melvin Pompele, ger [[Retjons]] ar ôl rhedeg o flaen y carafan.<ref name="caravandeaths" />
 
== Ystadegau ==
Y record o weithiau mae un reidiwr wedi ennill y ''Tour'' yw 7:
* [[Lance Armstrong]] (Yr Unol Daliaithau) yn 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, a 2005 (7 gwaith yn ganlynol).
Llinell 225:
{{Crys Gwyn Tour de France}}
 
== Ffynhonellau ==
<references/>
 
== Dolenni Allanol ==
* [http://www.letour.fr/ Gwefan Swyddogol Tour de France]
* [http://www.letour.fr/2006/TDF/LIVE/docs/reglement_2006_us.pdf Rheolau a Rhestr Gwobrau swyddogol Tour de France 2006]|223&nbsp;[[Kibibyte|KiB]](PDF 229097 beit)
Llinell 239:
* [http://www.cyclingpost.com/protour/races/tour.shtml Cyclingpost.com Tour de France]
* [http://www.steephill.tv/2007/tour-de-france/ 2007 Tour de France Dashboard] gyda dolenni i sawl adnodd gan gynnwys proffilau, mapiau, ffotograffau a fideo.
 
[[Categori:Tour de France| ]]
[[Categori:Rasus seiclo]]
[[Categori:UCI ProTour]]
[[Categori:Sefydliadau 1903]]
 
 
<!--Interwiki-->
 
Llinell 252 ⟶ 245:
{{Cyswllt erthygl ddethol|de}}
{{Cyswllt erthygl ddethol|pt}}
 
[[Categori:Tour de France| ]]
[[Categori:Rasus seiclo]]
[[Categori:UCI ProTour]]
[[Categori:Sefydliadau 1903]]
 
[[an:Tour de Franzia]]
Llinell 289 ⟶ 287:
[[lt:Tour de France]]
[[lv:Tour de France]]
[[mk:Тур де Франс]]
[[nds:Tour de France]]
[[nl:Ronde van Frankrijk]]