Taran: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

'''Taran''' yw'r sŵn sy'n cael ei achosi gan [[Mellten|fellten]]. Yn dibynnu ar bellter a natur y fellten, gall amrywio o swn cracio sydyn i ddwndwr hir ac isel. Mae'r cynnydd sydyn mewn [[Gwasgedd|pwysedd]] a [[Tymheredd|thymheredd]] o ganlyniad i'r fellten yn achosi i'r aer o'i amgylch ac o'i mewn i ehangu yn gyflym. Mae'r ehangiad hwn yn creu siocdon sonig, tebyg i daran sonig, sydd weithiau yn cael ei galw yn 'glep' neu'n 'rhuad'.

[[File:Very close thunder cracks.flac|thumb|Clep taran]]

Mae fflachiad mellten, wedi'i ddilyn ar ôl peth amser gan ddwndwr taran, yn dangos bod [[sŵn]] yn teithio'n arafach o lawer na [[Goleuni|golau]]. Gan ddefnyddio'r pellter hwn, mae'n bosib amcangyfrif pellter y fellter trwy amseru'r bwlch rhwng gweld y fellten a chlywed y daran. Cyflymder sŵn mewn aer sych yw tua 343 medr yr eiliad neu 768 milltir yr awr (1,236 cilomedr yr awr) ar dymheredd o 20&nbsp;°C (68&nbsp;°F).<ref>{{Cite book|title=Handbook of Chemistry and Physics, 72nd edition, special student edition|publisher=The Chemical Rubber Co.|year=1991|isbn=0-8493-0486-5|location=Boca Raton|page=14.36}}</ref> Mae tua 5 eiliad i bob milltir (neu 3 eiliad i bob cilomedr).<ref name="One One-Thousand">{{Cite web|url=http://www.philtulga.com/thunder.html|title=Thunderstorm Stopwatch|date=n/a|access-date=2018-05-28|website=Music Through the Curriculum|last=Tulga|first=Phil}}</ref> Oherwydd byrder y pellter rhwng y fellten a'r sawl sy'n ei gweld, gellir ystyried cyflymder golau yn y nesaf peth i ddim. Gellir amcancyfrif felly bod y fellten filltir i ffwrdd am bob 5 eiliad cyn y bydd swn y daran i'w glywed. Anaml y clywir taran o bellter sy'n fwy na 12 milltir (20 cilomedr).

 

[[Categori:Sŵn]]