Ardalydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→Cyfeiriadau: Ychwanegu infobox person/wikidata using AWB |
#wici365 |
||
Llinell 1:
[[Delwedd:Marquess of Anglesey's Column - geograph.org.uk - 786189.jpg|bawd|Tŵr Marcwis (Ardalydd 1af Môn), [[Llanfairpwll]]]],
Uchelwr a'i safle rhwng [[dug]] ac [[iarll]] yw '''ardalydd'''<ref name =GPC>{{dyf GPC |gair=ardalydd |dyddiadcyrchiad=23 Mehefin 2017 }}</ref> neu weithiau '''marcwis''' (''Saesneg: Marquess''). Gelwir ei wraig yn ardalyddes.
==Ystyr==
Ystyr y teitl yn y Gymraeg yw swyddog neu uchelwr sydd a'r cyfrifoldeb i amddiffyn ardal arbennig. Mae'r teitl i'w cael ym [[Brut y Tywysogion|Mrut y Tywysogion]] <ref>Thomas Jones, gol. Brut y Tywysogion: Peniarth MS. 20 (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1952)</ref><ref name =GPC/>. Mae'r teitl yn Saesneg yn tarddu o'r un gwreiddyn a'r term mers (ffin / ''march'' yn Saesneg). Y gwahaniaeth tybiedig yn y bendefigaeth Ewropeaidd yw bod Cownt (teitl sydd ddim ar gael ym mhendefigaeth Lloegr) yn gyfrifol am weinyddu ''comte'' (ardal gweinyddol) a bod Marcwis yn gyfrifol am amddiffyn ei ffiniau. Er hynny nid oedd [[Y Mers|Arglwyddi'r Mers]] yn defnyddio'r teitl Ardalydd.
[[William Salesbury]] yn ei eiriadur ''[[A Dictionary in Englyshe and Welshe]]'' (1547) oedd y cyntaf i ddefnyddio'r hen deitl Cymraeg Ardalydd fel cyfieithiad o'r teitl Saesneg Marquess.<ref name =GPC/>
==Ardalyddion Cymru==
Tri ardalydd sydd a'u teitlau yn deillio o Gymru:
*Ardalydd Môn, teitl a roddwyd gyntaf i [[Henry William Paget]] ym 1815 <ref>{{cite DNB|wstitle=Anglesey, Henry William Paget, 1st Marquess of|last=|first=|page=}}</ref>
*Ardalydd y Fenni, teitl a roddwyd gyntaf i William Nevill ym 1886 <ref>Cokayne, George E. (1910). Gibbs, Vicary, ed. The complete peerage of England, Scotland, Ireland, Great Britain and the United Kingdom, extant, extinct, or dormant. I, Ab-Adam to Basing. London: St. Catherine Press.</ref>
*Ardalydd Aberdaugleddau, teitl a roddwyd gyntaf i'r tywysog Louis o Battenberg (Mountbatton) ym 1917<ref> Cokayne, G.E. (1940), The Complete Peerage, revised, enlarged and edited by Doubleday, H.A. and Howard de Walden, Lord, London: St Catherine Press, vol. XIII tud. 260</ref>
==Cyfarchiad==
Yn ôl arfer parch pendefig dylid cyfeirio at Ardalydd fel ''Y Mwyaf Anrhydeddus'' a'i chyfarch fel ''Eich Anrhydedd Fwyaf'' <ref name="Debrett's">{{cite web|url=http://www.debretts.com/forms-address/titles/marquess-and-marchioness|publisher=Debrett's|title=Marquess and Marchioness|date=n.d.|accessdate=22 September 2014|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141110144107/http://www.debretts.com/forms-address/titles/marquess-and-marchioness|archivedate=10 November 2014|df=dmy-all}}</ref>
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}
[[Categori:Ardalyddion| ]]
| |||