Myrr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

[[Resin]] aromatigpersawrus yw sy'n''myrr'''<ref>{{dyf caelGPC ei|gair=myrr ddefnyddio|dyddiadcyrchiad=3 mewnMedi [[arogldarth]]2018 a}}</ref> [[persawr|phersawrau]] ywneu '''llysiaulysiau'r gïau'''<ref>{{dyf neuGPC '''Myrrh'''|gair=llysiau ac|dyddiadcyrchiad=3 weithiau:Medi 'creithig2018 bêr',}}</ref> 'sislia bêr',chaiff 'cegidenei wen'ystyried (o'ryn [[Hebraegolew naws]] '''''"מור"'''''a ("mor")elwir acyn [[Arabeg]]oleoresin. '''''مر'''''Adnabyddir (''mur'');hefyd gan yr enw creithig bêr, cegiden wen, a sisli bêr. caiffCaiff ei gynaeafu o goed pigog, llawn drain y [[genws]] ''[[Commiphora]]'',.<ref>Rice, Patty C., ''Amber: Golden Gem of the Ages'', Author House, Bloomington, 2006 tud.321</ref> a chaiff ei ystyried yn olew hanfodol a elwir yn ''oleoresin''. Math o gwm naturiol yw resin myrrhmyrr, sydd wedi cael ei ddefnyddio am ganrifoedd mewn [[persawr]], [[arogldarth]] a [[meddyginiaeth]], neu ar adegau drwy ei gymysgu â [[gwin]].

Mae'r broses o gynaeafu myrrhmyrr yn hawdd: gwneir twll yn [[rhisgl]] y goeden nes cyrhaeddir y gwynnin, a gwaeda'r goeden yn naturiol, ar ffurf resin hanner hylifol; dyma'r resin, sy'n hynod o debyf i [[thus]]. Mae cynaeafu'r goeden fel hyn yn anafu'r goeden ac mae'r resin yn caledu'n sydyn, gyda sglein arno. Mae hefyd yn melynnu a gall fod yn glir neu'n dryleu. Gyda thruliad amser mae'n tywyllu, gyda rhesin gwyn arno.<ref>Caspar Neumann, William Lewis, ''The chemical works of Caspar Neumann, M.D.'',2nd Ed., Vol 3, London, 1773 p.55</ref>

Y [[rhywogaeth]] a ddefnyddir yn amlaf yw'r ''[[Commiphora myrrha]]'', sy'n frodorol o [[YemenIemen]], [[Somalia]], [[Eritrea]] a dwyrain [[Ethiopia]]. Bellach (o ran tacsonomeg) ystyrir y ''Commiphora molmol'',<ref>Newnes, G., ed., ''Chambers's encyclopædia'', Volume 9, 1959</ref> yn un o gyfenwau'r ''Commiphora myrrha''.<ref>[http://www.theplantlist.org/. Accessed on February 24, 2014; ''The Plant List''. 2013. Version 1.1.]</ref> Cyfeirir at ''[[Commiphora gileadensis]]'', sy'n frodorol o [[Arabia|Orynys Arabia]] mae'r cyfeiriad beiblaidd: ''Oherwydd briw merch fy mhobl yr wyf finnau wedi fy mriwo,wedi galaru, ac wedi fy nal gan syndod. 22Onid oes '''balm yn Gilead'''? Onid oes yno ffisigwr?''<ref>[https://www.bible.com/cy/bible/394/jer.8.18-22.bcn bible.com;] Jeremeia8 18-22BCN; adalwyd 25 Rhagfyr 2015</ref>