Morffoleg (iaith): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
JAnDbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: li:Morfologie
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: la:Morphologia (linguistica); cosmetic changes
Llinell 1:
{{Ieithyddiaeth}}
 
Mewn [[ieithyddiaeth]], '''morffoleg''' yw'r astudiaeth o adeiladwaith [[gair|geiriau]], am y rhyngwyneb rhwng [[ffonoleg]] a [[cystrawen|chystrawen]]. Mae cydrannau yn eiriau, sy'n cael eu hadnabod fel [[morffem|morffemau]]au.
 
Gwahaniaethir rhwng [[morffoleg ffurfdroadol]] a [[morffoleg darddiadol]]. Mae morffoleg ffurfdroadol yn ymdrin â sut mae geiriau'n newid eu siâp i fynegi nodweddion gramadegol megis [[rhif]] (unigol neu luosog) a [[cyflwr gramadegol|chyflwr]] mewn [[enw|enwau]]au, neu [[amser]] (presennol neu gorffennol) a pherson mewn [[berf|berfau]]au. Mae morffoleg darddiadol ar y llaw arall yn ymdrin â sut mae morffemau yn clymu wrth ei gilydd i fynegi gwahaniaethau geirfaol, fel, er enghraifft, y gellir creu [[ansoddair|ansoddeiriau]] yn y Gymraeg drwy ychwanegu'r [[olddodiad]] -''og'' at fôn enw, megis ''haul'' + -''og'' > ''heulog''.
 
Fel arfer, mae morffemau ffurfdroadol yn digwydd yn agosach at fôn gair na morffemau tarddiadol. Gwelir hyn yn y Gymraeg mewn ffurf megis ''lleihaodd'', sy'n cynnwys tair morffem, ''llai'' + -''ha''- 'peri' + -''odd'' 'trydydd unigol gorffennol'. Morffem darddiadol yw -''ha''- sy'n creu berf yn golygu 'peri i fod yn' allan o ansoddair, a morffem ffurfdroadol yw -''odd'' gan ei bod hi'n mynegi nodwedd ramadegol, amser gorffennol. Mae'r drefn yn yr achos hwn felly yn adlewyrchu'r tueddiad cyffredinol mewn iaith.
 
== Cysyniadau pwysig ==
* [[Morffoleg ffurfdroadol]]
:* [[Rhediad gramadegol|Rhediad]]
Llinell 55:
[[kk:Морфология]]
[[ko:형태론]]
[[la:Morphologia (linguistica)]]
[[li:Morfologie]]
[[lt:Morfologija (kalbotyra)]]