Wicipedia

Anfeidredd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
B →‎top: clean up using AWB
dileu paragraff annealladwy; ehangu
Llinell 1:
[[File:Infinite.svg|thumb|110px|right|Symbol mathemategol o'r anfeidredd.]]
Mewn [[mathemateg]], mae '''anfeidredd''' yn fwy nag unrhyw rhif a ellir ei gyfri. Ysgrifennwyd yr anfeidredd gyda'r symbol <math>\infty</math>.
Mewn [[mathemateg]], mae '''anfeidredd''' yn gysyniad sy'n cyfleu rhif sy'n rhy fawr i fedru ei gyfri. Ysgrifennir yr anfeidredd gyda'r symbol <math>\infty</math>. Fe'i fdefnyddir yn aml o fewn [[calcwlws]] a [[theori setiau]], ac fe defnyddir hefyd mewn [[ffiseg]] a gwyddoniaethau eraill. Mae 'setiau anfeidraidd' yn rhan o'r maes hwn. yr hyn sy'n groes i anfeidredd o fewn mathemateg yw 'meidraidd' e.e. [[rhif naturiol|rhifau naturiol]] a [[rhif real|rhifau real]].
 
Ffurfiodd Georg Cantor lawer o gysyniadau yn ymwneud ag anfeidredd a setiau anfeidraidd yn ystod diwedd y [[19g]] a dechrau'r [[20g]]. Yn y theori a ddatblygodd, mae setiau anfedraidd o wahanol feintiau (o'r enw prifoledd neu ''cardinalities'').<ref>{{cite book
Nid rhif yn ystyr arferol y gair mo anfeidredd, ond canlyniad o broses meidrol sy'n mwyhau yn dragywydd. Er enghraifft, os yw <math>x</math> yn rhif bach, mae <math>1/x</math> yn fawr. Wrth i <math>x</math> leihau, mae <math>1/x</math> yn mwyhau heb ffin; gan ddewis <math>x</math> yn ddigon fach, mae'n bosib bob amser i wneud <math>1/x</math> yn fwy nag unrhyw werth <math>y</math> a ellir ei ddewis (dewiswch <math>x</math> yn bositif ond llai nag <math>1/y</math>). Oherwydd hyn, dywedir fod <math>1/x</math> yn agosáu at <math>\infty</math> wrth i <math>x</math> agosáu at 0, neu'n gwbl anffurfiol fod 1 / 0 yn anfeidraidd.
|title=The Princeton Companion to Mathematics
|first1=Timothy
|last1=Gowers
|first2=June
|last2=Barrow-Green
|first3=Imre
|last3=Leader
|publisher=Princeton University Press
|year=2008
|isbn=0-691-11880-9
|page=616
|url=https://books.google.com/books?id=LmEZMyinoecC
|deadurl=no
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160603163923/https://books.google.com/books?id=LmEZMyinoecC
|archivedate=2016-06-03
|df=
}} [https://books.google.com/books?id=LmEZMyinoecC&pg=PA616 Tud. 616] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160501221357/https://books.google.com/books?id=LmEZMyinoecC&pg=PA616 |date=2016-05-01 }}
</ref>
 
==Hanes==
Fe'i ceir mewn symbolau Celtaidd, fel y [[sbiral]] a sawl gwareiddiad arall, ond cyfeiriad yma sydd at yr enaid a duwiau yn byw am byth, yn hytrach na rhifau. Mae bywyd heb henaint fel a geir yn [[Afallon]] yn enghraifft arall.
 
Rhywbeth tebyg i hyn oedd gan y [[Groeg|wr]] Anaximander (c. 610 – c. 546 CC) a defnyddiai'r gair 'Apeiron' (πεῖραρ peirar, "heb ffiniau") i gyfleu anfeidredd; credodd fod realaeth yn ddi-ffinau, yn afeidrol. Mae'n bosib fod ei syniadau wedi dylanwadu'n ddiweddarach ar [[Pythagoras]].
 
Awgrymodd Zeno o Elea (490 – c. 430 CC) sawl damcaniaeth am anfeidredd rhifau a datblygodd Eudoxus o Cnidus (390 – c. 337 BC) y cysyniad o anfeidredd rhifau bach.
 
== Darllen pellach ==
* W. D. Evans. [http://cylchgronaucymru.llgc.org.uk/browse/viewpage/llgc-id:1394134/llgc-id:1406906/llgc-id:1406972/get650 "Tu Hwnt i Anfeidredd"], ''[[Y Gwyddonydd]]'' (Gaeaf 1985–6).
 
==Cyfeiriadau==
[[Categori:Mathemateg]]
{{cyfeiriadau}}
 
[[Categori:Gwrthrychau mathemategol]]
[[Categori:Athroniaeth mathemateg]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Anfeidredd"