Tir Iarll: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
BOTarate (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: en:Tir Iarll
BDim crynodeb golygu
Llinell 3:
Cafodd yr enw am iddo syrthio i feddiant [[Iarll Caerloyw]] yn sgîl Goresgyniad y [[Normaniaid|Norman]].
 
Mae wedi bod yn fagwrfa i feirdd o gyfnod cynnar ac wedi ennill le arbennig iddo'i hun yn hanes [[llenyddiaeth Gymraeg]]. Mae'r beirdd a gysylltir â Thir Iarll trwy eu genedigaeth neu eu gwaith yn cynnwys [[Rhys Brydydd]], ei fab [[Rhisiart ap Rhys]], [[Gwilym Tew]] a fu'n berchen ar [[Llyfr Aneirin|Lyfr Aneirin]] am gyfnod, y [[pencerdd]] [[Lewys Morgannwg]] (fl. [[1520]]-[[1565]]), [[Siôn Bradford]], [[Dafydd Benwyn]]. ac, ynYn ddiweddarach, ffugiodd [[Iolo MorgannwgMorganwg]] lawer o gerddi a dogfennau sy'n ymwneud â Thir Iarll a'i droi yn fagwrfa beirdd a etifeddasai ddysgeidiaeth y [[derwydd]]on ac a gynhaliai ddefodau '[[Gorsedd Beirdd Ynys Prydain]]' dros y canrifoedd.
 
Roedd diwylliant [[Cymraeg]] yr ardal yn unigryw. Dyma fro oedd yn enwog am ei [[Cwndid|chwndidau]] a'i [[Triban|thribannau]]. Roedd gan y fro draddodiad llên gwerin cryf. Ym mhlwyf [[Llangynwyd]] ("yr henblwyf") y blodeuodd [[y Fari Lwyd]], er enghraifft. Yn Nhir Iarll hefyd y mae [[Cefn Ydfa]], cartref [[Ann Maddocks]], "[[Y Ferch o Gefn Ydfa]]".
 
Mae un o gerddi grymusaf a mwyaf adnabyddus y [[prifardd]] [[Gerallt Lloyd Owen]] yn deyrnged i'r Tir Iarll a fu. Dyma ran ohono:
 
::''Bu'r hen iaith ar y bryniau hyn''
::''yn aflonyddu flynyddoedd''
::''yn ôl,aflonyddu hen iaith''flynyddoedd
::yn ôl, hen iaith
::''ein hatgofion ni.''
::(''[[Cerddi'r Cywilydd]]'')
 
==Llyfryddiaeth==
*[[G. J. Williams]], ''Traddodiad Llenyddol Morgannwg'' (Caerdydd, 1948)