Gwain: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Tiwb sy'n arwain o'r [[organau cenhedlu]] allanol i'r [[croth|groth]] mewn [[mamal]] benywaidd yw'r '''wain''' neu'r '''fagina''' (o'r [[Lladin]] ''uāgīna''). Ar lafar: 'cont'.

 

Mae gwain dynes oddeutu 10[[cm]] o hir, a 25mm mewn diamedr (er fod llawer o amrywiaeth o berson i berson). Sylwer fod hyn yn fyrrach ac yn deneuach na'r [[pidyn|phidyn]] cyfartalog. Mae'r wain yn hynod o hyblyg, sy'n galluogi [[genedigaeth]] a [[cyfathrach rywiol|chyfathrach rywiol]]. Mae'n cysylltu gyda'r fwlfa ar y tu allan, a [[ceg y groth|cheg y groth]] ar y tu fewn. Pan fo dynes yn sefyll mae'r fagina a'r [[croth|groth]] yn ffurfio [[ongl]] o tua 45°. Lleolir agoriad y wain yn rhan ôl y fwlfa, islaw'r [[clitoris]] ac agoriad yr [[wrethra]]. Tu allan i'r wain, mae'r [[labia]] a churn frasderog a elwir [[Mons Veneris|Mwnt Gwener]]. Cochbinc yw lliw'r wain, yn debyg i [[pilen mwcws|bilenni mwcws]] mewnol eraill megis tu fewn y geg.

 

Mewn merched ifanc, mae'r [[hymen]] yn gorchuddio rhan o agoriad y wain, nes iddi gael ei rhwygo drwy [[cyfathrach rywiol|gyfathrach rywiol]], ymarfer corff brwysg, neu rhyw weithgaredd arall megis marchogaeth. Dylid nodi nad yw cyfathrach rywiol yn rhwygo'r hymen o reidrwydd, felly mae'r cysylltiad traddodiadol rhwng yr hymen a gwyryfdod (e.e. yr hen enw [[Cymraeg]], pilen forwyn) yn ofergoel.

 

 

*Galluogi i'r [[mislif|hylifau mislifol]] adael y corff

*[[Genedigaeth]]

 

[[Delwedd:Vagina -- A vaginal opening B clitoris.png|bawd|A: agoriad y fagina, B: y [[clitoris]]]]

 

Mae'r wain yn organ sy'n llnau ei hun, ac nid oes angen triniaeth arbennig arni.

 

Ymysg yr afiechydon a all effeithio'r wain mae [[cancr y wain]] a [[heintiad burum]].

 

* [[Organ (bioleg)|Organau]]

* [[Anatomeg ddynol]]

[[fr:Vagin]]

[[fy:Fagina]]

[[gan:屄]]

[[gd:Faighean]]