[[Delwedd:Galapagos-satellite-esislandnames.jpg|300px|de|bawd|Ynysoedd y Galapagos o'r gofod]]
[[Ynysfor]] sydd yn perthyn i [[Ecwador]] yw '''Ynysoedd y Galapagos'''. Mae'r ynysoedd yn y [[Môr Tawel]] tua 1,000km oddi ar dir mawr [[De America]] a maent yn enwog am y nifer enfawr o [[rhywogaeth endemig|rywogaethau endemig]] ac ymchwil [[Charles Darwin]] ar gyfer [[detholiad naturol]].
Mae nifer o'r ynysoedd i'r gogledd o'r [[cyhydedd]] a nifer i'r de ac mae'r cyhydedd yn croesi rhan ogleddodd yr ynys fwyaf sef [[Ynys Isabela]].
== Cadwraeth ==
Sefydlwyd Ynysoedd y Galapagos yn [[Parc Cenedlaetho|Barc Cenedlaethol]] yn [[1959]] ac mae'n cynnwys 97.5 o arwynebedd yr ynysoedd ac ar weddill y tir y mae'r pedwar pentref oedd yn bodoli ar y pryd. Roedd tua 1,000 i 2,000 o bobl yn byw ar yr ynysoedd bryd hynny, ond yr [[1980au]] cododd eu nifer yn sylweddol i fod yn 15,000 o bobl. Yn [[1986]] datganwyd bod y môr o gwmpas yr ynysoedd yn [[Gwarchodfa Forwrol|Warchodfa Forwrol]]. Yn [[1978]] cydnabuwyd gydnabod yr ynysoedd gan [[UNESCO]] fel un o [[Safleoedd Treftadaeth y Byd]], ac yn [[2001]] estynwyd hyn i gynnwys y môr o'u cwmpas, y Warchodfa Forwrol. Sefydlwyd [[Cronfa Charles Darwin]] yn [[1959]] yng [[Gwlad Belg|Ngwlad Belg]] gyda'r pwrpas o hybu cadwraeth yr ynysoedd.
* [[Pengwin y Galapagos]] (mae'n brin iawn fod [[pengwin]] yn byw a'r cyhydedd)
== Hanes ==
Darganfuwyd Ynysoedd y Galapagos gan [[Fray Tomás de Berlanga]] ym [[1535]]. Doedd neb yn byw arnynt, er i [[Thor Heyerdahl]] gyhoeddi yn y [[1950au]] ei fod wedi darganfod crochenwaith o Dde America sy'n awgrymu i bobl aneddu'r ynysoedd cyn hynny. Mae'r ddadl am y ddamcaniaeth hon yn parháu. Cyfeddiannodd [[Ecwador]] yr ynysoedd ar [[12 Chwefror]] [[1832]].
Cyrhaeddodd [[Charles Darwin]] yr ynysodd ar y ''Beagle'' ym mis Medi [[1835]] gan dreulio tua 5 wythnos yn astudio [[daeareg]] a [[bioleg]] pedair ohonynt.
