Castell Harlech: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
D'ohBot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: nl:Harlech Castle
delwedd, comin, cat. a Nos Da
Llinell 1:
[[Delwedd:SDJ Harlech Castle Gatehouse.jpg|bawd|de|300px|Y brif fynedfa i '''Gastell Harlech'''.]]
[[Delwedd:Harlech.1610.jpg|bawd|de|300px|Castell Harlech yn 1610 ar fap John Speed.]]
 
[[Castell]]Saif sy'n''Castell sefyllHarlech''' uwchben dref [[Harlech]] a [[Bae Tremadog]], yn ne [[Gwynedd]] yw '''Castell Harlech'''. Mae'r castell heddiw yn nghofal [[Cadw]]. Gosodwyd y [[castell]] ar restr [[Safle Treftadaeth y Byd|Safleoedd Treftadaeth y Byd UNESCO]], fel un o gestyll a muriau trefol y[[Edward BreninI Edwardo Loegr]] yng Ngogledd Cymru, yn [[1986]].
 
==Hanes==
Adeiladwyd y castell gan [[Edward I o Loegr|Edward I]], brenin Lloegr, rhwng [[1283]] a [[1290]]. Cynlluniwyd y castell consentrig gan [[James o St George]]. Mae'r castell yn adeilad gref iawn uwchben craig fawr, ond gyda grisiau yn arwain at lan y môr. Fel hynny, roedd hi'n bosib anfon cychod dros y mor i'r castell yn ystod gwarchae, er enghraifft o [[Iwerddon]]. Defnyddiwyd y grisiau hyn i ddwyn nwyddau i'r castell mewn gwarchae yn ystod rhyfelgyrch [[Madog ap Llywelyn]] yn 1294–5.
 
Ar ôl gwarchae hir, cwympodd Castell Harlech i [[Owain Glyndŵr]] ym [[1404]], ond roedd y castell o dan reolaeth Saeson ([[Henri o Fynwy]]) drachefn ar ôl pedair blynedd arall. Bu farw [[Edmund Mortimer]], oedd mewn cynghrair a Glyndŵr, yn ystod y gwarchae.
 
Yn ystod [[Rhyfeloedd y Rhosynnau]] roedd y castell dan reolaeth cefnogwyr Cymreig y [[Lancastriaid]] a [[Dafydd ap Ieuan]] yn cadw'r castell yn wyneb gwarchae fu'n para am wyth mlynedd, ac er fod arweinwyr y Lancastriaid yn Lloegr yn ildio i'r brenin. Mae'r gân ''[[Rhyfelgyrch Gwŷr Harlech]]'' yn cyfeirio at y gwarchae hwnnw.
 
==Pedair Cainc y Mabinogi==
Llinell 14 ⟶ 15:
 
Gerllaw'r castell mae cerflun "Y Ddau Frenin" gan [[Ivor Roberts-Jones]], yn darlunio Bendigeidfran yn cario corff ei nai, Gwern.
 
==Gweler hefyd==
{{comin|Category:Harlech Castel|Gastell Harlech}}
*[[Ardudwy]]
*[[Rhestr cestyll Cymru]]
*''[[Rhyfelgyrch Gwŷr Harlech]]''
 
 
[[Categori:Cestyll Cymru|Harlech]]
[[Categori:Hanes Gwynedd]]
[[Categori:Safleoedd Treftadaeth y Byd yng Nghymru]]
[[Categori:Pedair Cainc y Mabinogi]]