Cyflwr gramadegol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mewn gramadeg, mae '''cyflwr''' enw neu ragenw yn dynodi ei swyddogaeth ramadegol mewn brawddeg. Mae'r swyddogaethau hyn yn cynnwys y goddrych, y gwrthrych, y derbynydd neu berchennog. Er bod y rhan fwyaf o [[iaith|ieithoedd]] yn dynodi cyflwr mewn rhyw ffordd neu gilydd, fe arferir dweud bod cyflyrau gan [[iaith]] ond pan y'u dangosir gan [[morffoleg (iaith)|forffoleg]] yr enw - hynny yw, pan mae enwau yn newid eu ffurf i adlewyrchu cyflwr (er enghraifft gogwyddiad).

 

*'''[[cyflwr goddrychol|Y Cyflwr Goddrychol]]''' ''(nominative)'':

::Dyma'r cyflwr sy'n dangos goddrych y frawddeg, hynny yw, yr enw sydd yn gwneud y gweithred.

::Mae'r cyflwr hwn yn dynodi lleoliad.

 

Mewn ieithoedd sy'n dangos cyflyrau yn [[morffoleg (iaith)|forffolegol]], nid yw'r rheolau cystrawen yn gyfyng ac felly gellir newid o gwmpas trefn y frawddeg (ar gyfer pwylais fel arfer) heb newid yr ystyr. Enghraifft o hyn yw'r ddwy frawddeg Almaeneg ganlynol:

 

Gan fod y cyflwr heb newid mae'r ystyr yn aros yr un peth er bod y drefn wedi newid.

 

Mae'r [[Gymraeg]] yn dibynnu'n llwyr ar gystrawen ac arddodiaid i gyfleu ystyr. Trefn gyffredin brawddeg Gymraeg yw: '''BERF''' + '''GODDRYCH''' + '''GWRTHRYCH''' + '''DERBYNNYDD.

 

Mae rheolau trefn y frawddeg Gymraeg felly yn dynn iawn.

 

{{prif|Gogwyddiad Lladin}}

Mae [[Lladin]] yn dangos y saith cyflwr goddrychol, gwrthrychol, derbyniol, perchnogol, abladol, cyfryngol a chyfarchol drwy batrymau gogwyddiad cymhleth. Mae yna hefyd ffurfiau lleol o enwau rhai llefydd yn [[Rhufain hynafol]].

Mae gan Ladin nifer o ddosbarthiadau patrymau gogwyddiad, hynny yw, grwpiau o enwau sydd yn rhannu patrymau gogwyddo tebyg. Fe ystyrir Lladin i fod â phum dosbarth gogwyddo.

 

Nid yw cyflyrau yn amlwg iawn yn [[Saesneg]] ac felly ar y cyfan mae'n [[iaith]] sy'n dibynnu'n fawr ar gystrawen ac arddodiaid i gyfleu ystyr. Serch hyn mae yna rai enghreifftiau o [[gogwyddiad|ogwyddiad]] yn ôl cyflwr yn y rhagenwau personol lle y gwahaniaethir rhwng goddrych a gwrthrych (''he'' a ''him'', ''they'' a ''them'', ''I'' a ''me'', ayyb).

 

::The cat of the girl = The girl''''s''' cat. ([[Cath]] y ferch.)

 

*[[Morffoleg (iaith)]]

*[[Iaith analytig]]

[[it:Caso (linguistica)]]

[[ja:格]]

[[lt:Linksnis]]

[[mk:Падеж]]