Vercingetorix: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
TXiKiBoT (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: gl:Vercinxetórix
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn newid: ca:Vercingetòrix; cosmetic changes
Llinell 1:
[[Delwedd:Vercingetorix.jpg|thumb|200px|Cofgolofn Vercingetorix yn Alesia (Alise-Sainte-Rein)]]
 
Roedd '''Vercingetorix''' (bu farw [[46 CC]]) yn bennaeth [[Gâl|Galaidd]] o lwyth yr [[Arverni]] a ddaeth yn arweinydd y Galiaid yn eu gwrthwynebiad i'r [[Ymerodraeth Rufeinig]].
 
Dechreuodd [[Iŵl Cesar]] ar ei ymgyrchoedd i goncro Gâl pan benodwyd ef yn llywodraethwr talaith [[Gallia Narbonensis]] yn 58 CC. Erbyn dechrau 52 CC roedd wedi concro rhan helaeth o'r wlad, ond roedd nifer o lwythau yn cynllunio gwrthryfel. Llwyth y [[Carnutes]] dan [[Cotuatus]] a [[Conetodunus]] a ymosododd ar y Rhufeiniaid gyntaf.
 
Ni wyddir llawer am hanes cynnar Vercingetorix ei hun. Roedd o deulu uchelwrol yn [[Gergovia]], ac roedd ei dad, [[Celtillus]], wedi cael ei ddienyddio am geisio cipio grym iddo'i hun. Pan ddechreuodd y gwrthryfel, cododd Vercingetorix fyddin o'i ddilynwyr i ymuno yn yr ymladd, ond gwrthododd prif arweinwyr y ddinas, yn cynnwys ei ewythr [[Gobanitio]], ymuno, ac alltudiwyd Vercingetorix o'r ddinas. Gyda chymorth y bobl gyffredin, llwyddodd Vercingetorix i gipio Gergovia a chyhoeddwyd ef yn frenin.
 
Apwyntiwyd Vercingetorix yn arweinydd y gwrthryfel Galaidd, a llwyddodd i orchfygu Cesar a [[Titus Labienus]] mewn nifer o frwydrau bach. Llwyddodd y Rhufeiniaid i gipio prifddinas y llwyth, Avaricum ([[Bourges]] heddiw). Enillodd Vercingetorix fuddugoliaeth ym [[Brwydr Gergovia|mrwydr Gergovia]], ond pan ymosododd ar y Rhufeiniaid dan gredu eu bod yn encilio, dioddefodd y Galiaid golledion sylweddol.
Llinell 14:
[[Napoleon III]] gofgolofn iddo ar safle Alesia.
 
== Llyfryddiaeth ==
*[[Iŵl Cesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]''
 
{{Commons|Category:Vercingetorix|Vercingetorix}}
Llinell 25:
[[ar:فرسينجيتوريكس]]
[[bg:Верцингеторикс]]
[[ca:VercingètorixVercingetòrix]]
[[cs:Vercingetorix]]
[[de:Vercingetorix]]