Tennessee Williams: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Gwahaniaethu |
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: bn:টেনেসি উইলিয়ামস; cosmetic changes |
||
Llinell 25:
| plant =
| perthnasau =
| dylanwad = [[Anton Chekhov]]<br />[[D. H. Lawrence]]<br />[[August Strindberg]]<br />[[Hart Crane]]
| wedidylanwadu=
| gwobrau =
Llinell 35:
Enillodd Wobr Pulitzer am ''[[A Streetcar Named Desire (drama)|A Streetcar Named Desire]]'' yn 1948 ac am ei ddrama ''[[Cat on a Hot Tin Roof]]'' yn 1955. Enillodd ''[[The Glass Menagerie]]'' (1945) a ''[[The Night of the Iguana]]'' (1961) Wobr "New York Drama Critics' Circle]". Enillodd ei drama ''[[The Rose Tattoo]]'' Wobr Tony (Tony Award) am y ddrama gorau, yn 1952.
== Plentyndod ac addysg ==
Nid yn Nhennessee ond yn [[Columbus, Mississippi|Columbus]], [[Mississippi]], y'i ganwyd, a hynny ar 26 Mawrth, 1911 yn nhŷ ei daid a oedd yn werthwr teithiol. Daeth ei enw canol, Lanier o [[Virginia]]. Yn bump oed roedd yn sal iawn efo diphtheria. Roedd rhaid iddo aros yn ei wely am ddwy flynedd - ac yna y dechreuodd ddarllen o ddifri dan ddylanwad ei fam. Cornelius Williams oedd ei dad ac efallai oherwydd salwch ei fab cafodd Tennessee fawr o sylw ganddo; rhoddodd fwy o sylw i Dakin, brawd Williams.
Mam ddominyddol go iawn - fel ambell un o'i gymeriadau - oedd ei fam, Edwina Dakin Williams - ac roedd gan mwy nag un aelod o'r teulu broblemau meddyliol. Aeth i Brifysgol [[Missouri]] yn y tridegau lle bathwyd yr enw "Tennessee" gan y myfyrwyr eraill; mae stori arall amdano yn adrodd hanes y teulu yn ymladd yn erbyn brodorion [[Tennessee]]. Wedi iddo farw aeth ei holl arian i brifysgol yn Nhennessee. Erbyn diwedd y tridegau graddiodd ef o Brifysgol Iowa (ym 1938). Ei ddrama gynharaf oedd 'Cairo, Shanghai, Bombay!' a gynhyrchwyd yn 1935 ym [[Memphis, Tennessee|Memphis]], Tennessee.
== Gwaith llenyddol ==
Roedd Williams yn byw o 1939 yn y French Quarter, [[New Orleans]], [[Louisiana]]. Yma yr ysgrifennodd ef ei ddramâu enwog ''The Glass Menagerie'' (1944), cyfieithiad Cymraeg ''Pethau Brau'' (1992) ac ''A Streetcar Named Desire'' (1947) a gyfeithwyd i'r Gymraeg dan yr enw ''Cab Chwant'' (1995) - y ddau drosiad gan Emyr Edwards. Symudodd wedyn i [[Key West]], [[Florida]], efo'i bartner oes, Frank Merlo, (bu farw ym 1963 o gancr yr ysgyfaint) roedd y berthynas rhyngddynt yn help mawr iddo oroesi cyfnodau o iselder . Ni chafodd gymaint o lwyddiant wedi marwolaeth ei gymar oes ym 1963 - ond ym mis Medi 2006 cynhyrchwyd ei ddrama 'heb ei gyhoeddi' ''The Parade, or Approaching the End of Summer'', sy'n fath o [[hunangofiant]]. Cyhoeddwyd ei ddrama olaf ''A House Not Meant to Stand'' yn 2008. Roedd yn awdur straeon byrion cyn troi at ddrama. Ysgrifennodd hefyd tua 70 a ddramâu un act.
Erbyn heddiw - oherwydd enwogrwydd Tennessee Williams - mae Key West yn un o brif gymunedau [[hoyw]] yr Unol Daleithiau. Roedd ei chwaer Rose yn scitsoffrenaidd a dreuliodd ei bywyd mewn ysbytai - ac wedi iddi ddioddef lobotimi gwylltiodd Tennessee efo ei deulu . Roedd Williams ei hun yn gaeth i alcohol, amphetaminau a barbitiwradau. Bu farw dan eu dylanwad ym 1983.
== Llyfryddiaeth ==
=== Dramâu ===
* 1938 ''Not About Nightingales''
* 1944 ''The Glass Menagerie''
* 1947 ''[[A Streetcar Named Desire (drama)]]'' (a ennillodd [[Gwobr Pulitzer]])
* 1948 ''Summer and Smoke''
* 1951 ''The Rose Tattoo'' (gwobr Tony)
* 1953 ''Camino Real''
* 1955 ''Cat on a Hot Tin Roof'' (ei ail Wobr Pulitzer)
* 1957 ''And Tell Sad Stories of the Deaths of Queens . . . "
* 1958 ''Something Unspoken"
* 1958 ''Suddenly, Last Summer''
* 1959 ''Sweet Bird of Youth''
* 1961 ''Night of the Iguana''
* 1964 ''Grand"
* 1966 ''The Mutilated''
* 1966 ''The Gnädiges Fräulein''
* 1969 ''Now the Cats with Jewelled Claws''
* 1970 ''I Can't Imagine Tomorrow" drama deledu
* 1970 ''The Frosted Glass Coffin''
* 1976 ''The Demolition Downtown''
* 1979 ''Kirche, Kŭche und Kinder''
* 1979 ''Lifeboat Drill''
* 1980 ''The Chalky White Substance''
* 1980 ''This Is Peaceable Kingdom or Good Luck God''
* 1980 ''Steps Must be Gentle''
* 1983 ''The One Exception'' drama olaf
=== Addasiadau Ffilm ===
* 1950 ''The Glass Menagerie'' efo [[Kirk Douglas]]
* 1951 ''[[A Streetcar Named Desire (ffilm 1951)]]'', efo [[Vivian Leigh]]
* 1951 ''The Rose Tattoo'' efo [[Burt Lancaster]]
* 1955 ''Cat on a Hot Tin Roof'' efo [[Paul Newman]] ac [[Elizabeth Taylor]]
* 1959 ''Suddenly, Last Summer'' efo [[Montgomery Clift]] ,[[Katharine Hepburn]] ac [[Elizabeth Taylor]]
* 1961 ''Summer and Smoke '' efo [[Laurence Harvey]] ac [[Geraldine Page]]
* 1962 ''Sweet Bird of Youth'' efo [[Paul Newman]] ac [[Elizabeth Taylor]]
* 1964 ''Night of the Iguana'' efo [[Richard Burton]] ac [[Ava Gardner]]
* 1966 ''Camino Real'' efo [[Martin Sheen]]
* 1974 ''The Migrants'' efo [[Cloris Leachman]] a [[Brad Sullivan]]
* 1990 ''Orpheus Descending'' efo [[Kevin Anderson]] a [[Vanessa Redgrave]]
* 1993 ''Suddenly last Summer'' efo [[Maggie Smith]] a [[Rob Lowe]]
* 2001 ''The Yellow Bird'' efo [[James Coburn]] a [[Faye Dunaway]]
=== Straeon byrion ===
* ''The Vengeance of Nitocris'' (1928)
* ''The Field of Blue Children'' (1939)
Llinell 100:
* ''It Happened the day the Sun Rose, and Other Stories'' (1981)
=== Cyfieithiadau i'r Gymraeg ===
* ''Pethe brau'' : cyfieithiad o ''The Glass Menagerie'' gan Emyr Edwards 1992, Llandysul: Gwasg Gomer
* ''Cab chwant'' : cyfieithiad o ''A Streetcar Named Desire'' gan Emyr Edwards 1992; Aberystwyth : Canolfan Astudiaethau Addysg, ©1995.
Llinell 117:
[[bg:Тенеси Уилямс]]
[[bn:টেনেসি উইলিয়ামস]]
[[br:Tennessee Williams]]
[[ca:Tennessee Williams]]
| |||